Nederlands proza

BOEKEN NR. 10, NOVEMBER 2018

Arnon Grunberg: Goede mannen

door Tom Rummens

Geniek Janowski heet hij eigenlijk, het hoofdpersonage in Arnon Grunbergs nieuwste roman, Goede mannen. Hij lijkt erin verzeild geraakt te zijn, in die roman, per ongeluk, het had net zo goed iemand anders kunnen zijn. De Pool – zoals Geniek door iedereen genoemd wordt – valt misschien nog het beste te omschrijven als een man zonder eigenschappen, zonder ruggengraat ook, en met maar één plan: een goede man zijn. Al heeft hij werkelijk geen enkel idee over wat dat dan precies is, een goede man. Hij laat zich leiden door anderen, van het kastje naar de muur, tot hij zich op plaatsen begeeft waarvan hij eerder niet eens wist dat ze bestonden.
 
Samen met zijn vrouw en hun twee zoons woont De Pool in een huisje in Heerlen. Hij is brandweerman in de C-ploeg, een job op papier, want werkelijk branden blussen doet de C-ploeg in Heerlen eigenlijk niet. Ze oefenen vooral, voor het geval dat. En verder doden ze de tijd door samen te zijn. Samen koken, samen poetsen, samen hun vaak xenofobe ideeën bespreken. De Pool staat erbij en kijkt ernaar, zijn leven is vooral een grote oefening in niet-bestaan, in het vermijden van conflicten en in het proberen zich aan te passen aan de omgeving waarin hij zich bevindt. Hij bewandelt per definitie de weg van de minste weerstand, als een sociale kameleon: alles is goed, behalve opvallen.
 
Thuis lukt dat minder goed en is De Pool genoopt tot het zoeken naar oplossingen. Voor Borys, een van zijn zoons, onder andere, die zo teruggetrokken en angstig in het leven staat dat De Pool en zijn vrouw besluiten om voor hem een pony te kopen, waar hij zorg voor kan dragen. Niet veel later komt zijn zoon onder een trein terecht. Een echte afscheidsbrief vinden zijn ouders nooit, het geeft hen een vrijgeleide om te doen alsof het een spijtig ongeval was, maar dat hij geen vrienden had en er nooit zou hebben, daar was Genieks zoon heilig van overtuigd.
 
Blijven over: zijn tweede zoon, Jurek, consequent ‘het overgebleven kind’ genoemd, een huwelijk onder de hoogspanning die verdriet kan zijn, en een hele reeks pogingen van De Pool zelf om zijn bodemloze verdriet, dat in eerste instantie aan hem voorbij lijkt te gaan, te verwerken. Hij vlucht naar een klooster, wordt daar niet toegelaten, brengt een jaar door in een kippenhok op zoek naar God, al zal hij zelf nadien beweren dat God op zoek was naar hem, niet omgekeerd. Alweer overkomen de dingen hem, eerder dan dat hij ze zelf initieert. Als hij terugkeert van het klooster zoekt hij troost bij de vrouw van Beckers, een van zijn collega’s bij de C-ploeg.
 
Maar ook tot vreemdgaan is hij niet echt in staat. Hij keert terug naar zijn vrouw, maar die is tegen dan al lang klaar met haar Pool. Ze neemt haar valies en gaat op zoek naar een beter leven. De Pool onderneemt nog een ultieme poging om hetzelfde te bereiken. Hij trekt naar Oekraïne met een georganiseerde reis, op zoek naar een nieuwe vrouw. Het lukt hem zelfs, hij bouwt een nieuwe relatie op, maar het is evengoed onevenwichtig en onoprecht.
 
Grunberg bewijst hier nogmaals wie in de Nederlandstalige letteren de grootmeester is in het etaleren van de menselijke onmacht, van het uitpuren en op de spits drijven van de bodemloze kluchtigheid van ons bestaan. En bovenal ook van de onuitputtelijke wens van de mens om zich te accorderen met wat sociaal wenselijk is. In alles is het alsof De Pool een rol speelt: hij is geen vader, maar doet alsof, hij is geen brandweerman, maar doet alsof, hij is geen echtgenoot noch een minnaar, maar doet alsof.

Hij is geen goede man.
Hij doet alsof.
 
Arnon Grunberg: Goede mannen, Nijgh en Van Ditmar, Amsterdam 2018, 509 p. ISBN 9789038805351. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri