Poëzie

Armando: Ze kwamen

door Dirk De Geest

Ondanks (of is het omwille van?) zijn hoge leeftijd beleeft Armando de jongste jaren ook als dichter hoogdagen. Nadat zijn literaire carrière toch een lange tijd in de schaduw stond van zijn activiteiten als plastisch kunstenaar, publiceerde de dichter na een decennium opnieuw een lijvige bundel, Gedichten 2009, die meteen met de prestigieuze VSB-Poëzieprijs werd bekroond. Blijkbaar luidde die bundel een nieuwe periode in van grote productiviteit, want amper een paar jaar later ligt alweer een bundel van ruim 150 nieuwe gedichten voor.
 
Ze kwamen
heet het boek, en dat alleen al is typisch Armando: een categorische uitspraak, die bij de lezer een sfeer van dreiging oproept, net omdat zoveel vragen worden geactiveerd. Wie kwamen, wanneer, waarom, vanwaar en waarheen? Kenmerkend voor heel wat van Armando’s gedichten is inderdaad dat de dichter bewust kiest voor zo een fragmentarische benadering die onophoudelijk tot nadenken stemt. Bij het begin van zijn carrière (een halve eeuw geleden) had Armando het over ‘de realiteit intensiveren, niet moraliseren’. Dat credo blijft nog steeds belangrijk, ook al is de strategie van de dichter toch wel ingrijpend veranderd. Oorspronkelijk koos Armando voor korte readymades die de lezer op een schokkende wijze confronteerden. Gaandeweg is die idee van ‘gevonden’ teksten verlaten, maar de kern van Armando’s poëtica is onveranderd gebleven. Nog steeds confronteert de dichter zijn lezers met brokken tekst die in hun massiviteit iets ondoorgrondelijks hebben en daarenboven, door hun isolement, extra weerstand bieden tegen een anekdotische interpretatie. De taal krijgt zo bij momenten zelfs iets totalitairs. 
 
Ook thematisch overweegt een harde toon. De sfeer is overwegend die van een anonieme dreiging. De mens wordt aangevallen, bedreigd, beschuldigd, van zichzelf vervreemd. Ook de wereld is onderhevig aan die sfeer van agressie: het landschap krijgt iets onherbergzaams. In dit opzicht ligt het voor de hand om het verband te leggen met het proza en de schilderijen van Armando, die evenzeer die beklemming uitdragen. De verwoording is over het algemeen apodictisch, al schuwt de dichter geenszins retorische vragen die de lezer nog meer overvallen.
 
Dit is, kortom, krachtige en aangrijpende lyriek. De bundel is daarenboven bijzonder omvangrijk. Dat zorgt voor een ambivalente leeservaring. Aan de ene kant is lang niet elk gedicht even krachtig, aan de andere kant gaat het niet om afzonderlijke verzen, maar om het oproepen van een totale leeservaring. In die zin is af en toe enige verademing (een minder aangrijpend vers) zelfs noodzakelijk. Ze kwamen is een weinig verheffende en louterende, maar alleszins noodzakelijke leeservaring.


Armando: Ze kwamen, Augustus, Amsterdam 2011, 156 p. ISBN 9789045704562. Distributie VBK België
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2011 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri