Nederlands proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2017

Hanna Bervoets: Fuzzie

door Tom Rummens

Het hoofdpersonage in Fuzzie is een bolletje. Een zacht, pluizig bolletje dat kan praten. En dat zich ongegeneerd komt bemoeien met de intiemste facetten van het gevoelsleven van de vier hoofdpersonages in het boek: Maisie, een jonge vrouw en kunstenares Florence, haar ex. Ook Diek, een oude, eenzame man, en de uitgebluste Stephan, krijgen plots het gezelschap van de ongenode gast in de vorm van een bolletje.  
 
En hoe onderling verschillend de vier protagonisten in Fuzzie ook zijn, ze delen allen een gevoel van teleurstelling. Ze zijn gedesillusioneerd in de onvoltooide beloftes van de liefde. Nu staan ze hier, weer met beide voeten op de grond, genadeloos bestolen van hun al te romantische beeld van wat de liefde had kunnen zijn, vruchteloos verlangend naar een beetje genegenheid en menselijke warmte, en nu dus plots in het ongevraagde gezelschap van Fuzzie, een feitelijk onnozel, futiel pluchen bolletje dat zo uit de speelgoedautomaat van een doordeweekse dorpskermis had kunnen komen.
 
En toch. Toch zijn Maisie, Florence, Diek en Stephan ook heel verschillend. Want ook al zegt het bolletje tegen elk van hen precies hetzelfde, hun reacties zijn verschillend. Dat kan ook moeilijk anders, want de levensfilosofische insteken van de gesprekken die Fuzzie voert, zijn ook niet voor één gat te vangen. Wat is genegenheid überhaupt? En wat schiet ervan over in digitale tijden waarin alles maakbaar lijkt en daardoor niks meer gewoon lijkt te zijn wat het is? Wie ben je zelf nog in dat vat vol mogelijkheden, los van wie (of wat) je pretendeert te zijn? Wat is echtheid, authenticiteit? Wat gaat er door je heen wanneer je iemand mist, en wanneer wordt dat missen een ontembaar, onblusbaar verlangen dat je uit je slaap houdt en waardoor je geen hap meer door je keel krijgt?
  
Het zijn uiteraard vragen waarop geen exacte wetenschap toe te passen is. En hoe verschillend de vier personages ook zijn, Fuzzie heeft in elk geval een rode draad geweven door de adviezen die ze geeft: wees jezelf, laat je niet kisten door wat anderen lijken te vinden. Volg je hart en blijf bij jezelf. Wees mindfull, kortom.
 
Mocht het daar stoppen dan was Fuzzie niet meer dan een wat kunstmatig geconstrueerd pleidooi voor niets nieuws, want ook al schuilt er veel waarheid in Fuzzies adviezen, het is een lifestyle waarmee we al een aantal jaren zo duchtig rond de oren geslagen worden dat ze haar eigen doel voorbijschiet (want als iederéén mindfull door het leven lijkt te moeten gaan, dan wordt het wel heel moeilijk om nog te geloven dat het echt een eigen keuze is). Maar Bervoets ziet die beperking natuurlijk wel in, en trekt de lijn op exact het juiste ogenblik. Want ondanks het heldere advies van Fuzzie, is het toch vooral aan Maisie, Florence, Diek en Stephan om te bepalen hoe ze deze levensfilosofie in de praktijk gaan omzetten. En daar wordt het interessant, want uiteraard komt daar het gestuntel en gestruikel bovendrijven dat hen menselijk, al te menselijk maakt, en dat hen tenslotte ook onderscheidt van Fuzzie zelf.
 
Het is daar dat Bervoets’ roman begint te schuren en te leven, en dat ze met verve bewijst dat literatuur, als ze op haar best is, zo superieur kan zijn in het ontrafelen van de menselijke ziel, hoe pijnlijk dat proces ook is. Ondanks het feit dat het opzet van Fuzzie aanvankelijk nogal kunstmatig en geforceerd overkomt, en dus in het begin nogal pijnlijk lijkt af te stevenen op een steriel fiasco, enkel gericht op het hoofd van de lezer.  
 
Dat fiasco weet Bervoets te ontwijken en op te tillen naar iets hogers: een roman die de complexiteit van ons gevoelsleven genadeloos weet te schetsen, op papier dat lijkt te spiegelen. Want ook dat is Fuzzie tenslotte, en niet in het minst: een roman die reflecteert, en die uiteindelijk ook van de lezer zelf een personage maakt, niet veilig voor de bemoeienissen van dat onschuldig uitziende pluizige bolletje. Want Fuzzie begint waarmee deze recensie eindigt: met het feit dat het gefluister van Fuzzie niet alleen de personages aangaat, maar ons allemaal, op onze eigen manier, hoogstpersoonlijk en daardoor ook bijna onaangenaam dichtbij.  
 
‘Hé jij, ben je daar eindelijk? Ik ben zo blij dat jij mij gekozen hebt. Hoewel ik nog maar net in je handen lig heb ik het gevoel dat ik je al heel lang ken. Mag ik zeggen dat je mooi bent?’
 
Hanna Bervoets: Fuzzie, Atlas/Contact Amsterdam, 2017, 285 p. ISBN 9789025450267. Distributie: VBK België

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri