Poëzie

BOEKEN NR. 1, JANUARI 2017

Carl Deseyn (fot.), Annie Reniers, Claude van de Berge: De ommeloze

door Dirk De Geest

Leo Peeraer is – tegen zijn eigen wil in – in de loop der jaren uitgegroeid tot de grootste poëzie-uitgever in Vlaanderen. Uitgeverij P heeft onderdak geboden aan heel wat (oudere) dakloos geworden dichters. Tegelijk geeft de uitgever ook ruimte aan boeken met een meer artistiek-visuele inslag. De ommeloze is een boek dat beide componenten in zich verenigt. Op de kaft prijkt weliswaar enkel de naam van fotograaf Carl Deseyn, maar in het boek zelf spelen ook de dichters Annie Reniers en Claude van de Berge een prominente rol.

De ‘ommeloze’ is een eeuwenoude boom in het dorpje Leupegem in de buurt van Oudenaarde. De esdoorn staat er helemaal geïsoleerd in het landschap. Op die manier staat hij symbool voor een vergaan verleden (dat in de vorm van een levend monument blijft voortbestaan en ons met dat verleden confronteert), maar ook voor de natuur die zich als het ware overeind houdt in een vermenselijkte (onderworpen) wereld. En, niet te vergeten, als verticaal object in een horizontaal landschap vormt de boom het symbool bij uitstek van de mythische ‘axis mundi’, de verbinding van hemel en aarde (zelfs de onderaarde, via de wortels. Al die elementen krijgen in deze fraaie uitgave hun plaats.   
Fotograaf Deseyn schrijft enkele beschouwingen over de esdoorn: biologische weetjes maar geschreven met een hart voor de natuur, maar ook over de mythische verhalen die met bomen zijn verweven. Centraal staat echter zijn fotografisch werk. Tientallen malen heeft hij die ene boom in dat haast onveranderlijke landschap gefotografeerd. Dat resulteert in een lang fresco dat de seizoenen subtiel laat zien. Belangrijker dan dat is echter de vaststelling dat de fotograaf zich bij uitstek bewust is van zijn eigen focus. De boom wordt uit allerlei hoeken gefotografeerd, met frappante detailopnamen of integendeel als een detail in een grootse ruimte. Soms lijkt de boom in het landschap te verdwijnen, elders staan zijn contouren haarscherp getekend, en in het begin van het boek doemt hij sfeervol op in een beregende lens (of door een raam). Het lijken wel uiteenlopende grafische technieken, van de ets tot het impressionistische schilderij, die hier een fotografisch equivalent krijgen.
 
Die beeldroman – om het maar zo te noemen – krijgt een omkadering door enkele gedichten van Annie Reniers en Claude van de Berge. Dat is geen toeval. Ook zij zijn bij uitstek geboeid door die filosofische kijk op de wereld en de mens, op de manier waarop dingen in feite bezielde wezens worden, symbolen van een wereld die wij als moderne mens grotendeels tot objecten hebben gereduceerd. In het geval van Reniers leidt dat tot een reeks gedichten die duidelijk aansluiting zoeken bij bepaalde foto’s. Sterren, seizoenen, de lucht wendt zij aan om haar visie op de boom extra reliëf te geven. Vooral de verbondenheid wordt beklemtoond. De boom symboliseert, net door zijn ogenschijnlijke eenzaamheid, de verwevenheid met de aarde, met de lucht, met de kosmos maar ook met de mens. Mensen en bomen zijn kinderen van dezelfde aarde. Van de Berge kiest voor enkele gedichten die balanceren op de rand van prozateksten. In melodieuze zinnen, met veel gevoel voor accenten en een spel van herhalingen, tonen en tegentonen, roept hij het beeld op van de boom als een visioen, als een verwachting, als een plotse epifanie. Op die manier vormen deze gedichten een prima introductie op het werk van auteurs die vaak als hermetisch of moeilijk worden ervaren. Beeld en tekst zijn hier meer dan twee bestanddelen, ze worden een geheel. De ommeloze zal het, traag en bedachtzaam, graag horen.
 
Leuven Uitgeverij P. 2016, 120 p. ISBN 9789492339003  

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri