Nederlands proza

BOEKEN NR. 11, OKTOBER 2016

Jeroen Olyslaegers: Wil

door Tom Rummens

Wat is het goede? Het is de vraag die ons allen bezighoudt, en samen met ons de grootste filosofen, kunstenaars en schrijvers. En nu dus ook Jeroen Olyslaegers, die met zijn nieuwste roman Wil een fenomenale vertelling toevoegt aan zijn toch al indrukwekkende oeuvre. Een instant klassieker, zo mogen we hopen, en een genadeloze analyse van onze tijd. Wat gek klinkt, want de roman speelt zich af in het door de Duitsers bezette Antwerpen van tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Hoofdpersonage Willy Wils vertelt aan zijn achterkleinzoon hoe het hem verging tijdens die wereldbrand. Een verhaal waaruit blijkt dat hij een ‘tweezak’ was zoals Antwerpen (en de rest van Vlaanderen) er zoveel heeft gekend. Laverend tussen zijn liefde voor de bloedmooie Yvette, wiens broer Lode zoveel mogelijk joodse levens probeert te redden, en zijn bewondering voor Nijdig Baardje, zijn artistieke mentor, een antisemiet die maar al te graag zou willen dat de wereld zo snel mogelijk van joden verlost raakt. Willy Wils, stuiterende speelbal in de duistere gangen van zijn eigen leven, tomeloos op zoek naar de beste weg om zichzelf te ontplooien, maar botsend tegen zoveel hindernissen en tegenstrijdige belangen dat een consequent parcours niet langer tot de mogelijkheden behoort.

Het is geen mooi verhaal dat Olyslaegers vertelt, maar wel een dat veel zegt over hoe mensen functioneren, en het hoeft niet eens oorlog te zijn om dat stuk van onze condition humaine aan het werk te zien. Mensen zijn nu eenmaal zelden voor een gat te vangen en om hun onvermoeibare bochtenwerk te verklaren is geen kontdraaierij te veel. Dat is zo voor de gewone man, maar ook, en misschien meer nog, voor wie een beetje macht bezit, of wil bezitten. ‘Onze leiders zijn knechten, jongen. Dat is de tragikomedie: in elke heerser zit een doodgewone knecht te bibberen van de schrik.’ <br />  In Wil bevestigt Olyslaegers wat hij al in zijn twee vorige romans (Winst en Wij) had aangegeven. Hij slaagt erin de grote thema's aan te pakken en doet dat in een taal die rijk, gulzig, ja zelfs overdadig is, zonder ooit bombastisch te worden. In Wil brengt hij bovendien de geschiedenis en het heden samen, een ambitieus project dat echter nooit zijn doel voorbijschiet. Doordat Willy Wils zijn verhaal vertelt aan zijn achterkleinzoon, is het verband met het hier en nu gemakkelijk gelegd. Olyslaegers maakt die invuloefening zelf niet al te veel, en het Antwerpen van nu valt uiteraard niet naadloos samen met dat van toen, maar het is toch onmogelijk om niet op zoek te gaan naar wat onze tijd en die van toen verbindt. En hoe we worstelen met onze manieren en ons gebrek aan manieren, met onze drang naar eerlijkheid, oprechtheid en noblesse, en tegelijk met onze persoonlijke ambities, verlangens en dromen. Het is een gevecht dat nooit uitgewoed zal raken, en dat alleen al daarom onze aandacht blijvend op mag eisen. Met grote vertellers als Olyslaegers op het spreekgestoelte is dat allerminst een straf.
 
Amsterdam : De Bezige Bij 2016, 333 p. ISBN 9789023498438 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri