Nederlands proza

BOEKEN NR. 6, APRIL 2016

K. Schippers: Niet verder vertellen

door Tom Rummens

Soms vraagt een mens zich af wat het woord 'roman' eigenlijk precies betekent, zeker nadat je Niet verder vertellen hebt gelezen en je jezelf, duizelig geworden van zoveel fragmentarisch gemijmer, afvraagt wat je nu eigenlijk gelezen hebt. Er is geen verhaal, er zijn nauwelijks personages, er is geen eenheid van tijd of van ruimte en zelfs een algemeen thema valt met moeite te bespeuren. En toch is Niet verder vertellen een boek om absoluut te koesteren, want K. Schippers slaagt er als vanouds in om te toveren met woorden en zinnen zoals alleen hij dat kan.   
  
Startpunt van het boek is een reis naar Italië, waar Schippers op zoek gaat naar het werk van Giacometti en De Chirico. Vooral de beroemde lijkwade van Christus houdt hem bezig, een afdruk op doek, en dus in zekere zin een voorloper van wat later de fotografie zou worden. Hij vindt het doek in de kathedraal van Turijn, ‘het negatief van JC,’ zoals Schippers het omschrijft.  
  
Enkele pagina's verder verzeilt Schippers samen met zijn lezers terug in het Amsterdam van het begin van de vorige eeuw, al speelt dat voor de personages geen rol: voor hen zijn tijd en ruimte van geen tel. Voor Schippers is überhaupt niets onmogelijk. Taal is voor hem niet alleen een middel om de werkelijkheid te beschrijven, maar eerder een manier om mogelijkheden te creëren, om het ondenkbare toch tevoorschijn te toveren.
 
‘In de Van Kinsbergenstraat is het licht zo scherp dat het lijkt op de productie van een droom. Het kleinste doet eraan mee, onkruid tussen de tegels, al is het niet de bedoeling van het kleinste om zichtbaar te zijn. Onzichtbaar ook niet.’
  
Schippers bemint de paradox, de contradictie, en maakt daardoor het onbevattelijke terug bevattelijk, gewoon door het te benoemen, niet letterlijk zoals het is, maar zoals het zou kunnen zijn - of niet.
  
Nochtans is ook het beschrijven van wat er is soms al voldoende om het wonder van de taal te laten werken.  
  
‘Schaduw van een erker, schaars licht uit een winkel, een enkele stem achter een open raam. Nog niet weggelopen water in een goot, een linkerwant, twee vrouwen op een hoek. Het zijn dingen die je niet zozeer ziet, maar in je opneemt zonder keuzes te maken, met alle zintuigen tegelijk, een totaal dat niets uitzondert, zo heeft de buurt zich in haar gestempeld, letters uit een kinderdrukkerij.’  
  
Hier kan geen foto tegenop, en zelfs een schilder zal zich op zijn best moeten tonen om nog maar in de schaduw van zoveel zintuiglijkheid te kunnen treden.  
  
Zo wordt Niet verder vertellen een feest van de taal. Zeker, het boek ontglipt je soms en een beetje goede wil is af en toe nodig om de capriolen van de schrijver te blijven volgen. Maar daarvoor krijg je heel wat in de plaats: licht en ruimte banen zich in letters een weg over het papier zoals ze dat normaal gezien alleen in een door zon doorbroken wolkenhemel kunnen doen. Melancholieke onweersbuien verschijnen gelijktijdig aan de einder. Het is dat schouwspel dat K. Schippers zo onnavolgbaar in woorden weet te vatten, op een manier die hij, en hij alleen, beheerst.   
  
Amsterdam : Q 2015, 222 p. : ill. ISBN 9789021400266  


deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri