Het zijn vaak de kleine
gebeurtenissen die er achteraf bekeken echt toe doen in een mensenleven.
Onverhoedse dingen die vaak al voorbij zijn nog voor je ze goed en wel hebt
opgemerkt, maar die achteraf bekeken een draai aan je levenspad hebben gegeven
waardoor je definitief een andere kant uitloopt. Het is geen nieuw gegeven, we
weten het allemaal. Maar weinigen zijn in staat om, zoals Thomas Verbogt, deze
wetmatigheid de stem te geven die volkomen bij haar past. In Als de winter voorbij is laat Verbogt
die stem weerklinken. Ze klinkt zacht een weemoedig, en toch dwingt ze je om de
onomkeerbaarheid van elke levensloop onder ogen te zien.
Niet alleen de schrijver, maar
ook zijn hoofdpersonage heet Thomas. Beiden zijn ze vooraan in de zestig en
beiden zijn ze geboren in Nijmegen. Thomas staat op een kruispunt in het leven:
oud genoeg om ervaren te zijn en jong genoeg om nog plannen te maken. Het
kruispunt is een denkplek, en dat is ook wat Thomas volop doet. Terugblikken,
twijfelen, mijmeren. Over wat is geweest en wat had kunnen zijn, over waar hij
schuld aan had en waaraan niet. Over of die schuld dan is ingelost, en of hij
dus door kan met zijn leven, een volgende fase in, weer helemaal witgewassen,
al zal dat laatste altijd een illusie blijven.
In Als de winter voorbij is heeft Verbogt een mechanisme in woorden
gevat waarmee we allemaal vroeg of laat worstelen. Hoe we omgaan met onszelf en
wat we hebben gedaan of gelaten, en hoe we daarmee verder gaan: het is voor elk
mens een cruciaal hoofdstuk in het handboek van hoe je met jezelf omgaat. En
daarbij is tijdsbeleving een glibberig ding, dat weet ook Verbogt. Wanneer zijn
personage zich een woedeaanval voor de geest wil halen die nog maar net achter
de rug is, vraagt hij zich vertwijfeld af waarom dat plots niet meer lukt.
‘Kan het zijn dat die ineens op is? Dat ieder spoor ervan
is verdwenen. Dat iets verdwijnt zoals je ook plotseling een inzicht kunt
krijgen zonder dat je weet waar het vandaan komt. Zoals regen ineens ophoudt.
Zoals mensen ineens uit je leven verdwijnen. Zoals je ineens een idee krijgt.
Of zoals je ineens weet dat je ergens weg moet.’
Nee, met Als de winter voorbij is heeft Thomas
Verbogt ook nu weer geen thriller geschreven. Een spannend verhaal ontbreekt en
zelfs een plot is moeilijk te ontwaren. Maar het literair raffinement, de
prachtige weemoed, en de hoogst subtiele humor waarmee Verbogt het ouder worden
hier in woorden heeft gevat, bieden meer dan genoeg om Als de winter voorbij is een plekje te geven op de plank met boeken
om te koesteren. Al is het voor later, voor als de winter voorbij is.
Amsterdam : Nieuw
Amsterdam 2016, 224 p.
ISBN 9789046821077
deze pagina printen of opslaan