Vertaald proza

Susan Fletcher: Eve Green

door Kris van Zeghbroeck

2004 is het jaar van de grote doorbraak voor Andrea Levy. Met haar vierde roman, Small island, won ze de Orange Prize, de Whitbread Award for Best Novel en als kers op de taart, begin dit jaar, de Whitbread Book of the Year Award. Voor deze laatste moest Levy het opnemen tegen de winnaars uit de andere categorieën van de Whitbread Awards: Susan Fletcher met Eve Green (First Novel), Geraldine McCaughrean met Not the end of the world (Children's Book), Michael Symmons Roberts met Corpus (Poetry) en John Guy met My heart is my own: the life of Mary Queen of Scots (biography). In een bitse tweestrijd moest John Guy uiteindelijk de duimen leggen voor Andrea Levy.

Tien jaar na haar debuutroman begint Andrea Levy (geb. 1956) eindelijk de aandacht te krijgen die ze verdient. Als dochter van Jamaicaanse migranten exploreerde ze in haar eerste drie romans (Every light in the house burning (1994), Never far from nowhere (1996) en Fruit of the lemon (1999)) vanuit verschillende perspectieven de problemen waartegen Jamaicaanse kinderen die opgroeien in de Britse grootstad moeten opboksen. Ze zette het multiculturele London op de literaire kaart, lang voor het thema modieus werd met breed uitgesmeerde promotiecampagnes voor debutanten als Zadie Smith en Monica Ali. Levy moest het stellen met de titel "Britain's most prolific black novelist": geprezen door de critici maar met een beperkt lezerspubliek. Dankzij haar nieuwste roman, Small island (2004), kan ze haar voortrekkersrol eindelijk verzilveren. Medegenomineerden als Booker Prize-winnaar Alan Hollinghurst (A line of beauty) en bestsellerauteur Louis de Bernières moesten het onderspit delven. In haar roman grijpt Levy terug naar de naoorlogse migratie uit de Cariben, historisch gezien het begin van de multiculturele Britse samenleving. Geïnspireerd door haar eigen familiegeschiedenis brengt ze eind jaren '40 een gekleurd en een blank koppel samen onder één dak in het Londense Earl's Court. Vanuit twee perspectieven worden vooroordelen en het zoeken naar identiteit met zin voor menselijkheid en humor belicht. Van Andrea Levy werd jammer genoeg nog niets vertaald.

De bekroonde debuutroman van Susan Fletcher (geb. 1979) in de categorie 'First Novel', Eve Green, heeft wel al zijn weg gevonden in vertaling bij uitgeverij Arena. Fletcher is een product van de prestigieuze Creative Writing Course van de University of East Anglia. Ze verraste door favoriet Susanna Clarke (Jonathan Strange & Mr Norrell) te onttronen. Andere genomineerden waren Richard Collins (The land as viewed from the sea) en Panos Karnezis (The maze -- vert. Het doolhof). Doorslaggevend voor de jury was "a luminous quality of writing which lifts it out of the category of a simple coming-of-age novel into something approaching poetry". Centraal in Eve Green staat de zeven à achtjarige Evie, die na het overlijden van haar moeder bij haar grootouders opgroeit. Het steedse Birmingham wordt ingeruild voor het ruige, bergachtige Wales, vol geheime bergplaatsen en verborgen deuren. Het overweldigende landschap, dat de personages als het ware opslorpt, wordt een metafoor voor een zoektocht naar verdwenen mensen (zoals de in rook opgegane vader en een vermist lokaal meisje) of zaken en onopgehelderde geheimen. De volwassen Eve, in verwachting van een kind, dompelt zich onder in haar jeugd om haar leven uit te klaren en een nieuwe start te nemen. Een poëtische roman die invloeden onderging van plattelandsdichters als Seamus Heaney en R.S. Thomas.

Minder poëtisch is de vuistdikke historische fantasy Jonathan Strange & Mr Norrell van Susanna Clarke. Op basis van de historische personages en achtergrond (koning George III, de politici, de Napoleontische oorlog...) bevinden we ons in het Engeland van begin 19e eeuw. Alleen wordt er een bovennatuurlijke laag aan toegevoegd: magie beheerst al eeuwenlang het dagelijkse leven. Toegegeven, de laatste tijd meer in theorie dan in de praktijk, maar de geleerde M. Norrell blaast de traditie nieuw leven in, bijgestaan door een amorele elfenkoning. Hij biedt de politiek zijn diensten aan en neemt, om aan de vraag te kunnen voldoen, de ontzettend getalenteerde Jonathan Strange als leerling aan. Dankzij de talrijke voetnoten weet Clarke het boek een historisch overtuigend fundament mee te geven. De literaire critici zien dan ook meer in deze tovenaarsroman dan in de Harry Potter-boeken van J.K. Rowlings. Toch blijft er kritiek: het kader mag dan overtuigen, de personages zijn te talrijk, weinig uitgetekend en evolueren amper met het verhaal mee.

Het commerciële succes van Clarke staat in schril contrast met Richard Collins' provinciale debuut bij de kleine onafhankelijke Welshe uitgever Seren. Er wordt gekoketteerd met het feit dat Collins -- een voormalig loonarbeider die tegenwoordig les geeft aan een Instituut voor Landbouwwetenschappen --, tot laat in zijn dertig niets langer dan een postkaart volgeschreven had. The land as viewed from the sea brengt het verhaal van twee vrienden die samen op een boerderij werken. Een van hen schrijft een roman en laat beetje bij beetje zijn pennenvruchten aan zijn vriend zien. Het manuscript draait rond een man op zee die nadenkt over een oude liefdesrelatie. 'Pure fictie', zegt de schrijver, maar naarmate beide verhalen zich ontwikkelen, begint de fictie zijn impact te krijgen op de werkelijkheid. De relatie tussen de vrienden en hun levensloop wordt op losse schroeven gezet. Niet bepaald een origineel gegeven, maar de nonchalante eenvoud waarmee het verhaal wordt verteld, is verfrissend.

De historicus en biograaf John Guy, die bekroond werd in de categorie 'Biography', benadert de geschiedenis graag vanuit nieuwe invalshoeken om vaak eindeloos herkauwde materies opnieuw aantrekkelijk te maken. Hij heeft zich gespecialiseerd in de gekroonde hoofden van de Britse Stuart- en Tudordynastieën en hun entourage. Zijn recentste onderwerp is de Stuart Mary Queen of Scots (1542-1587). Zij maakte aanspraak op de troon van haar nicht, de Tudor Elizabeth I Queen of England and Ireland (1533-1603), wat Mary uiteindelijk haar kop kostte. De originaliteit van Guy ligt in het reconstrueren van het standpunt van William Cecil (Lord Burghley), de belangrijkste adviseur van Elizabeth. Hij was zo geobsedeerd door Mary dat hij maar één doel voor ogen had: destabilisatie van haar macht in Schotland en troonsafstand. Uit archiefstukken blijkt dat Cecil zich meer zorgen maakte over Mary dan over zijn eigen koningin, Elizabeth. Opvallend is dat John Guy in My heart is my own de traditionele opdeling tussen "head and heart", de rationele Elizabeth en de gevoelsmatige Mary, naar de prullenmand verwijst, door voortdurend op de staatsmanskunst van Mary te hameren. Guy doet dat in een eenvoudige stijl met zin voor verhaal. Wel wordt er in verhouding weinig aandacht besteed aan de 18 jaar gevangenschap van Mary, die aan haar onthoofding vooraf ging.

Susan Fletcher, Eve Green, Arena Amsterdam, 2005, 272 p., € 17,5. ISBN 9069745844. Vert. van: Eve Green door Meelker, Bert

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2005

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri