Nederlands proza

Nelleke Noordervliet: Een plaats voor de geestdrift

door Erik de Smedt

Net als in haar romans toont Nelleke Noordervliet in deze bundel essays en lezingen een sterk historisch bewustzijn en een groot inlevingsvermogen. Dat laatste neemt haar wel eens op sleeptouw. In de wervelwind van elkaar wild opvolgende ideeën en associaties verdwijnt de klare lijn en heb je het raden naar haar visie. De vijf Groningse colleges over (voornamelijk) de Griekse tragedies gaan hier mank aan. Gefundeerder is 'God met een kruimel in zijn baard', waarin ze met verve de hachelijke taak van de biograaf in het spanningsveld tussen werkelijkheid en fictie uit de doeken doet. Een mooie kruising van essay en geromanceerde biografie is 'Groepsportret met dames', over wat vrouwen in de 18e eeuw tot schrijven heeft bewogen. De volgende essays buigen zich over de genderproblematiek, vader-de-god en het ontbreken van vrouwelijke genieën. Diep inzicht in historische figuren brengen de stukken over Katharina de Grote en koningin Wilhelmina. De eerste maakte zich los van twee tradities: "de horigheid van de mens aan God en de horigheid van de vrouw aan de man. Aangezien God toch meestal als man werd voorgesteld ging dat in een moeite door". De tweede probeerde als 'moeder des volks' de tegendelen vrouw en vorst te verzoenen. Heldere, empathische stukken zijn er ook over de romans van de Brontës en over Flauberts nog steeds onvolprezen Bouvard et Pécuchet. Hier trekt ze mooi de lijn door naar het heden: "We zijn aan radeloosheid ten prooi. Het enige dat ons rest is spot en zelfspot". Te veel hooi op haar vork neemt de auteur dan weer in 'De angel uit het kwaad', een warrig essay over (uiteindelijk) het onrepresenteerbare van Auschwitz. Het 'Berlijns dagboek' waarmee de bundel besluit, bevat sterke bladzijden over een bezoek aan het nieuwe Jüdisches Museum van Daniël Libeskind, maar verzandt in oppervlakkige impressies. Het als couleur locale gebruikte Duits wemelt van de fouten. Een heterogene en erudiete verzameling essays dus, in een geestdriftige maar voortvarende stijl.

Nelleke Noordervliet, Een plaats voor de geestdrift, Augustus Amsterdam, 2004, 255 p., € 19,9. ISBN 9045703025

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2004

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri