Nederlands proza

Willem Wilmink, Vic Van de Reijt (sam.), Wobke Wilmink-Klein (sam.), Elsbeth Etty (inl.), Annemieke Peek (and.): Zelfportret in brieven

door Marjan Bex

Hij schreef misschien wel de mooiste liedjes in het Nederlandse taalgebied ('Frekie', 'Arm Den Haag', 'De meisjes uit vervlogen dagen') en leverde teksten voor kinderprogramma's als Sesamstraat, De Stratemakeropzeeshow, Het Klokhuis en Kinderen voor Kinderen. Willem Wilmink (1936-2003) was een meester in het verwoorden van herkenbare emoties in een mooie, verzorgde taal. Zijn weduwe Wobke Wilmink-Klein en uitgever Vic van de Reijt stelden een Zelfportret in brieven voor hem samen met een uitgebreide inleiding van 'beoogd biografe' Elsbeth Etty. De brieven zijn gericht aan vrienden en familieleden en beslaan de periode 1954-2003 – de laatste dateert van een enkele weken voor zijn ontijdige dood. We leren Wilmink kennen als een uiterst gevoelige man die het hart op de tong droeg. Dat werd hem niet altijd in dank afgenomen: hij lag meermaals met collega's overhoop, in het Instituutvoor Neerlandistiek aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij doceerde, en later zelfs met en paar auteurs die hem na stonden en met wie hij Het Schrijverscollectief vormde (onder andere Fetze Pijlman, Jan Riem, Karel Eykman en Hans Dorrestijn). Hoe dat kwam, leren we uit de brieven. Hoewel het boek alleen de brieven van Wilmink zelf bevat (en niet de reacties of de 'oorspronkelijke brief' van de geadresseerde), bevat het voldoende context om situaties, conflicten of evoluties in zijn leven te kunnen duiden. Elke brief is voorzien van beknopte maar zeer volledige voetnoten, waarin we meer vernemen over de geadresseerde of het onderwerp.
Die onderwerpen zijn velerlei: de moeizame liefde, de ontwikkelingen van zijn proefschrift over de dichter Hendrik de Vries, maar ook de spelling van een open lettergreep in het Nederlands, in een brief aan een voormalige studente Nederlands komen aan bod. Dat hij zich met veel plezier per brief uitdrukte, blijkt wel uit het feit dat Wilmink ook met zijn kinderen (twee zonen uit een eerste huwelijk, twee dochters van zijn tweede vrouw) bijwijlen meer schreef dan sprak. Aan het einde van zijn leven begaf Wilmink steeds meer minder in sociale middens. Telefoneren deed hij liever niet en zijn geboortestad Enschede kwam hij niet meer uit. Dat daaraan ook fysieke aftakeling ten grondslag lag, konden sommige van zijn vrienden niet begrijpen – zij zeiden de vriendschap dan ook radicaal op. Maar in Zelfportret in brieven komt ook de vrolijke Wilmink aan bod, en zijn liefde voor Belgisch bier.
Er staat zoveel in het boek dat je het met plezier een tweede keer zou lezen. Mocht je specifiek willen weten wat hij bijvoorbeeld schreef over zijn hertaling van de Reis van Sint Brandaan, een Middelnederlands episch gedicht, dan kun je het register achterin raadplegen. Willem Wilmink schreef doorheen de jaren zoveel brieven dat het voor de geplande biografie misschien moeilijk wordt om nieuwe feiten aan het licht te brengen. En hoewel je je kunt afvragen of de schuwe dichter content zou zijn geweest met publicatie van die private brieven, kan Wilmink gerust zijn: ze zijn met veel respect en liefde gepubliceerd, al te persoonlijke fragmenten werden geweerd. 'Een outsider met een niet te stillen heimwee naar de geborgenheid van zijn jeugd' noemt Elsbeth Etty Willem Wilmink in haar inleiding – een typering die al bleek uit zijn liedjes, maar nu zeker ook uit de prachtige brieven. Wie het geluk had er een te ontvangen, kan zich gelukkig prijzen. Voor alle anderen is er nu een knappe, mooi verzorgde uitgave.


Willem Wilmink, Vic Van de Reijt (sam.), Wobke Wilmink-Klein (sam.), Elsbeth Etty (inl.), Annemieke Peek (and.), Zelfportret in brieven, Nijgh en Van Ditmar Amsterdam, 2014, 527 p., ill. € 34,95. ISBN 9789038898285. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri