Nederlands proza

Mariët Meester: Hollands Siberië

door Marjan Bex

Mariët Meester groeide op in de Nederlandse ‘strafkolonie’ Veenhuizen tijdens de jaren zeventig. Deze plaats in Drenthe, opgericht in 1818, was aanvankelijk bedoeld als kolonie voor bedelaars, wezen en armen, maar evolueerde naar een strafinrichting voor mannen, met een dorp omheen. Lange tijd was Veenhuizen afgesloten voor onbevoegden. Meesters bijzondere jeugd ter plaatse vormde al eerder een inspiratiebron voor fictie- en nonfictiewerk. Nu is er Hollands Siberië, een roman over een pastoor en zijn huishoudster voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het decor is dus Veenhuizen, met zijn gestichten. In eerste instantie worden er verpleegden opgenomen, vlak na de Tweede Wereldoorlog zijn dat vooral politieke delinquenten. Pastoor Pex probeert op een zo menselijk mogelijke manier om te gaan met de bewoners. Wanneer de oorlog ook in Drenthe huishoudt, stapt hij mee in het verzet. Intussen ontwikkelt zich tussen hem en zijn nieuwe huishoudster een geheime liefdesrelatie. Het verhaal is, volgens de schrijfster, gebaseerd op een echte pastoor, de franciscaan die de mis verzorgde in Veenhuizen. Het materiaal dat ze verzamelde voor haar documentaire boek Koloniekak: leven in een gevangenisdorp (2012) kwam ook van pas bij het schrijven van Hollands Siberië. Het lijkt er op dat Meester in haar nieuwste uitgave haar achtergrond combineerde met een ander door haar geliefd thema, namelijk dat van de onmogelijke liefde. Zij deed dat al eerder in De eerste zonde (1997), waar het ging om de ontluikende liefde tussen de dochter van een van de directeuren van Veenhuizen en een geïnterneerde. Het resultaat in Hollands Siberië is interessant, maar soms ook wat lang uitgesmeerd. De focus ligt naarmate het boek vordert steeds meer op de verhouding tussen de pastoor en zijn geliefde en de problemen die ze daarbij ondervinden, en minder op de omgeving waar het zich afspeelt. Wel geeft ze blijk van grondige kennis van zaken wat betreft de bijzondere situatie waarin de bewoners verkeerden. De verhaallijn is hier en daar wel voorspelbaar, maar haar invoelingsvermogen in twee mensen die op latere leeftijd de liefde ontdekken is groot. Hollands Siberië (een naam verzonnen door Franse reizigers in de negentiende eeuw) is een onderhoudend verhaal over echte mensen, alleen mocht het een stuk bondiger geschreven zijn.


Mariët Meester, Hollands Siberië, De Arbeiderspers Amsterdam, 2014, 279 p., € 19,95. ISBN 9789029589581. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan