Letterkunde

Michel Krielaars: Het brilletje van Tsjechov

door Lukas Vanacker

Toen hij in 2007 correspondent in Moskou werd, kreeg NRC-journalist Michel Krielaars een idee: tijdens zijn vijf jaar durend verblijf in Rusland zou hij een boek schrijven over het leven van zijn idool Anton Tsjechov (1860-1904), onder meer bekend van De dame met het hondje. In Het brilletje van Tsjechov stapt Krielaars in de sporen van de Russische arts-schrijver. Op zijn diverse reizen door Rusland zet de journalist Tsjechov’s pince-nez op om Rusland en de beruchte ‘Russische ziel’ te doorgronden.
Anton Tsjechov vormt in dit boek meer een welkome rode draad dan een onmisbare verhaallijn. De verbinding tussen het leven van Tsjechov en het leven van de Russen vandaag is soms nogal vergezocht. ‘Hoe zou Tsjechov op het protest van Pussy Riot hebben gereageerd, vraag ik me af’, luidt bijvoorbeeld de overgang tussen een verhaal over Pussy Riot en een bespiegeling over de verhouding van Tsjechov tot religie. Daarnaast handelt een groot deel van het boek over een lange reis die Tsjechov dwars door Rusland maakte. Daarbij bezoekt Krielaars Samara, waar Tsjechov niet is geweest, maar reist hij niet naar het eiland Sachalin in het Verre Oosten (‘te ver, te guur en te duur’), waar Tsjechov drie maanden verbleef. Erg actueel is dan weer de kwestie rond het Tsjechovmuseum in Jalta op de Krim, dat dringend moet worden gerenoveerd. Volgens Krielaars vinden de Russen dat de Oekraïners hiervoor moeten betalen omdat het huis op Oekraïens grondgebied ligt, maar de Oekraïense regering heeft hier geen geld voor.
Michel Krielaars is op zijn best als hij gewoon vertelt over zijn belevenissen als correspondent in Rusland. Daarbij heeft hij een voorkeur voor de zwarte zijde van de maatschappij, die hij op nuchtere maar meelevende manier beschrijft. Verhalen over de belabberde staat van ziekenhuizen, de begrafenismaffia, klokkenluiders bij de politie, de situatie van Chinese gastarbeiders, het nachtelijke leven van prostituees in bijberoep, de opsporing van drugsverslaafden en een avond bij de ontnuchteringspolitie geven een uitstekend, maar vaak schrijnend beeld van de Russische samenleving. Krielaars kaart ook overtuigend zijn ergernissen aan over de muziek in horecazaken, ingeslapen obers, corrupte ambtenaren, het gedrag van oligarchen in het westen en het succes van reactionaire politici.
Al heel wat Nederlanders schreven de laatste jaren een boek over Rusland. Het brilletje van Tsjechov leest niet zo avontuurlijk als Koorddansen in de Kaukasus van Olaf Koens en niet zo doorleefd als Moskou is een gekkenhuis van Peter d’Hamecourt. Maar dankzij de mooie verhalen over Rusland blijkt het boek toch het lezen waard, zeker voor muziek- en literatuurliefhebbers.


Michel Krielaars, Het brilletje van Tsjechov, Atlas Contact Amsterdam, 2014, 414 p., € 19,95. ISBN 9789045024868. Distributie: Veen Bosch en Keuning

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri