Nederlands proza

Pam Emmerik: Wie het paradijs verdragen kan

door Katja Feremans

Lara Daniëls heeft het met haar foto’s van jonge mensen aan de zelfkant van de maatschappij helemaal gemaakt in de internationale kunstwereld. Maar wanneer ze zich waagt aan een documentaire over de oorlogservaringen van haar Joodse familie, is ze de kop van Jut. Lara wist wel dat er daarover twee onverzoenbare verhaallijnen bestonden: de ene leidde naar Mallorca, de andere naar de Beemster. In de documentaire koos haar vader voor de versie waarin hun familie op het paradijselijke Mallorca zorgeloze jaren doorbracht, ver weg van de gruwel van de Tweede Wereldoorlog.
Nu zij van bedrog beschuldigd wordt, staat Lara erop dat haar vader voor eens en voor altijd klaarheid schept over dat oorlogsverleden. Hij meent echter dat de waarheid haar te veel verdriet zal doen en blijft die daarom voor haar verzwijgen. In de roman wordt de ware toedracht wel onthuld, want Lara en haar vader komen afwisselend aan het woord. En ja, het verhaal van Max is triest. Lara’s grootouders zijn niet de vader en de moeder van Max, want om niet in de handen van de nazi’s te vallen, pleegden die samen zelfmoord. Max, die ondergedoken was bij een godvruchtig boerenechtpaar in de Beemster, werd verliefd op ene Else. Ze kregen een zoontje, maar de baby haalde het einde van de oorlog niet. Lara, die drieëntwintig jaar later geboren wordt, doet hen herleven, maar toch kan Max zijn Mallorca-mythe, die hij schiep om in te schuilen, niet loslaten.
Tragisch is dat Lara haar vader verwijt de realiteit te ontvluchten in verzonnen verhalen, en zichzelf tegen haar eigen demonen beschermt door zich in te graven in haar kunstenaarschap. Haar carrière mag dan succesvol zijn, haar leven is een puinhoop, niet het minst door haar destructieve relatie met een Spaanse junk. Pas nadat deze Marco haar voor de zoveelste keer in elkaar geslagen heeft, komt het tot een breuk. En ook dan besluit Max om zijn dochter te beschermen door haar onwetend te houden, ditmaal over Marco’s verdere lot.
Pam Emmerik (1964) is schrijfster en beeldend kunstenaar. Deze roman had ze in 2006 voor driekwart af, toen ze een zware hersenbloeding kreeg, waarvan ze zes jaar revalideerde. Daags na de dood van haar man in 2012 begon ze aan het laatste deel. Ze grossiert in schrijnend drama en eenzame zielen, maar ten volle doordringen doet het allemaal niet. Daarvoor is vooral Lara een te vlak personage. Voorts wordt de tragiek ondergraven door nodeloze herhalingen en door Emmeriks grofgebekte, schreeuwerige stijl. Hoeveel zeventigjarigen zouden bij de reddende dokter van hun dochter denken aan ‘Zijn designspijkerbroek afstropen en Zijn kontgat aflikken om Hem’ […]? Bovendien braakt Emmerik onelegante metaforen uit dat het een lieve lust is. Wat stelt u zich bijvoorbeeld voor bij hoofdpijn hebben ‘als een varken dat tegen een bijl aangelopen was’?

Pam Emmerik, Wie het paradijs verdragen kan, Prometheus Amsterdam, 2014, 349 p., € 24,95. ISBN 9789044626049. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri