Nederlands proza

Geert Colpaert: Het boek der ontwenning

door Jooris Van Hulle

Het kan tellen voor een debuut: een turf van 750 pagina’s, met zinnen die zich wentelen in een barok taalgebruik en dit binnen een plot die van begin tot eind intrigeert. Colpaert voert in Het boek der ontwenning een groepje van alcoholverslaafden ten tonele die in een ontwenningskliniek verblijven. Vast ritueel is dat op woensdagnamiddag, de dag dat ze zich even buiten de muren mogen begeven, naar de Aldi trekken om zich daarna in ijltempo laveloos te zuipen. Tot de ‘Aldi-club’ behoort onder meer Mark Behiels, ‘alcoholist in hoofdberoep’ en hoofdpersonage in de roman, en verder kleurrijke figuren als Juu-pileir, Janvaneigens, Stinkmuil en de Marokkaan Bruine Leffe. Aan hun ‘geordend’ leven in de inrichting komt langzaam maar zeker een eind wanneer een nieuwe begeleider zijn intrede doet en hen via creatieve sessies weer op het spoor van hun verleden en, zo mag worden gehoopt, op een nieuwe weg naar de toekomst wil brengen. Het is in de eerste plaats Mark die zijn teken- en schildertalent ziet opbloeien. Zowat alles wat hij op papier tovert in een spontane, niet door academische wetten geleide stijl, wordt met veel ‘godverdommes’ (het paswoord in de roman, ‘een woord van bewondering, een woord van erkenning, een woord van onmacht’) ontvangen en geprezen. Aan Mark Behiels’ kunstzinnige ontbolstering verbindt Copaert diens ontluikende en aan tederheid grenzende gevoelens van liefde voor Nadja, de caissière uit de Aldi, net als de anderen, een gekwetste figuur. In het spoor van Mark volgen de andere drinkebroers: ook zij zweren de drank af en laten stilaan de herinneringen toe aan een ‘vorig’ leven dat gekenmerkt wordt door veel vallen en weinig opstaan. Hun levensgeschiedenis komt in een razend tempo op de lezer af, die nodig af en toe eens de tijd moet nemen om naar adem te happen. En daarmee is voor die lezer de kous nog niet af: voortdurend leidt de auteur ons via associatieve wendingen naar weer nieuwe verbanden die vooral gegrepen zijn uit de kunstwereld. Passeren de revue: Van Gogh (uiteraard, want de broer van Mark heet Theo en treedt zowat op als diens reddende engel), Turner, Modigliani, de graffiti-kunstenaar Banksy, van wie een tekening het omslag siert…) tot en met de hele kunstenaarswereld van hier bij ons: de nieuwe therapeut, die aan het slot van de roman meteen ook de vertelinstantie blijkt te zijn, heet Sam Borremans (Sam Dillemans/ Michaël Borremans), we nemen acte van de kunstpraatjes van Jan Hoet, op een vernissage zijn ze er allemaal, van Panamarenko tot Koen Vanmechelen… Geert Colpaert schrijft, zo laat hij althans vermoeden, vanuit een insiderpositie. Ook het reilen en zeilen in de inrichting wordt overtuigend beschreven. Alleen al de figuur van de directeur, Jos De Keersmaeker, is er een om nooit meer te vergeten: hoe zijn ‘leiderschap’, en ook zijn privéleven ten onder gaan aan twijfels, pillen en drank… Als er zich één hoofdmotief opdringt uit het kluwen van anekdotes, verhaalflarden en bedenkingen en beschouwingen over het kunstwereldje, dan is het dit: het universeel-menselijke verlangen zijn eigenwaarde (terug) te vinden. Of, zoals het enkele keren wordt verwoord: ‘Ik wil spreken’. Met Het boek der ontwenning neemt Geert Colpaert op een zelfbewuste en eigenzinnige manier plaats op de scène van de Vlaamse letteren. Alleen blijft het afwachten wat zijn volgende roman zal geven, nu hij zichzelf nog volledig kon laten gaan in zijn debuut en met het oog op een opvolger, misschien op de grenzen van de vertelkunst zal botsen.


Geert Colpaert, Het boek der ontwenning, Van Halewyck Leuven, 2013, 759 p., € 24,95. ISBN 9789461311474. Distributie: Van Halewyck

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri