Nederlands proza

Marijke Libert: Sisterka

door Jooris Van Hulle

Journaliste en schrijfster Marijke Libert reconstrueert in Sisterka het leven van haar in 1988 gestorven grootoom Ephrem Tsjoen. Op zijn sterfbed had de man aan haar vader Raf de opdracht gegeven op zoek te gaan naar het antwoord op de vraag of ergens in Engeland een kind rondliep van hem en de verpleegster die hij kortstondig had gekend toen hij als gewonde soldaat naar het Londense Lady Margaret Hospital was overgebracht. Veel tastbaar materiaal heeft Libert niet om haar grootoom en zijn geliefde op het spoor te komen. Drie brieven zijn bewaard gebleven, waarin Sisterka het onder meer heeft over haar baby die nooit heeft gehuild. Libert gaat te werk als een echte onderzoeksjournaliste: ze reist naar Engeland, legt er een aantal contacten, met wie ze naderhand via e-mail verdere gegevens verzamelt; ze reist met haar man en zoon naar Schotland, eens ze te weten is gekomen dat Sisterka van daaruit naar Londen is gekomen om er als ‘sister’ (verpleegster) aan het werk te gaan. Zo komt aan het licht dat Sisterka Mary Jane Robertson heette en dat die inderdaad een dochter ter wereld heeft gebracht in 1915. Wat van het meisje geworden is, wordt tot op de laatste pagina’s van het boek in het ongewisse gelaten en geeft de schrijfster de kans om in een emotioneel en indringend slothoofdstuk haar verhaal over grootoom Ephrem af te ronden. Sisterka is niet de zoveelste roman in de rij rond de herdenking van de Grote Oorlog. De kracht en bijzondere waarde ervan ligt in de behoedzame manier waarop Libert werkelijkheid en fictie door elkaar weeft. Zo noteert zij bij de aanvang van haar zoektocht: ‘Wie op het eind zou triomferen, verslaggever of romancier, zouden we op het laatste blad wel merken’. Wie uiteraard reëel is – ook in zijn afwezige aanwezigheid –, is de figuur van Ephrem, die pas geruime tijd na de oorlog, toen hij al drieëndertig was, zou huwen met Sie, een ‘tegendraadse teef’, ‘na nuttig werd ze overbodig, want foute vrouw bij de verkeerde vent.’ Aan dit gegeven hangt Libert het fictieve verhaal op van de strijd die haar grootoom Ephrem gestreden heeft in de oorlog, toen hij optrok met de man die ook al Ephrem heette en afkomstig was uit het naburige dorp. De manier waarop haar grootoom gekwetst is geraakt en de omstandigheden waarin die andere Ephrem, ooit de geliefde van Sie, is omgekomen, leveren binnen het boek en aantal bijzonder sterk geschreven hoofdstukken op. Voor de journaliste Libert een dankbaar gegeven, dat haar ten volle tot schrijfster maakt: ‘In de brede context van Wereldoorlog I was Ephrems passage misschien een anekdote geweest, maar onder onze ogen, handen, in ons hoofd groeide Ephrem uit tot vleesgeworden metonymie: kleine man in de grote geschiedenis.’ Maar even nadrukkelijk blijft de tot in de kleinste details beschreven zoektocht naar Sisterka – ieder spoor dat gevolgd wordt, blijft telkens weer de hoop levendig houden om toch maar de waarheid te achterhalen – een boeiend en fascinerend geheel.

Marijke Libert, Sisterka, De Bezige Bij Amsterdam, 2014, 251 p., € 18,9. ISBN 9789023483304. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri