Vertaald proza

Roger Martin du Gard, Maarten 't Hart (inl.): De Thibaults

door Elien Van Wynsberghe

Met de achtdelige romanreeks ‘De Thibaults’ schreef Roger Martin du Gard (1881-1958) een proustiaanse roman fleuve die de wereldgeschiedenis hoort in te gaan. Hoewel Du Gard groot succes genoot tijdens zijn leven — hij ontving in 1937 de Nobelprijs voor Literatuur — is zijn magnum opus pas sinds dit jaar verkrijgbaar in het Nederlands. De eerste zes romans, voor het eerst gepubliceerd tussen 1922 en 1929, zijn in deze uitgave gebundeld. Lezers die dit najaar deel twee willen lezen, slaan het nawoord beter over, want vertaalster Anneke Alderlieste onthult hier het lot van de hoofdpersonages.
De Thibaults is een monumentaal familie-epos dat de tijdgeest van de belle époque en de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog schetst door de ogen van de broers Jacques en Antoine Thibault. Onder het autoritaire gezag van vader Oscar Thibault groeien Jacques en Antoine op in het bourgeoisiemilieu van Parijs. Antoine, de oudste, is een bezield arts en wetenschapper. Jacques daarentegen wil niets liever dan schrijver worden en zich onttrekken aan het keurslijf dat zijn vader hem tracht aan te passen. Hij wordt gekweld door een permanente tweestrijd: ‘aanvaarden, zich voegen, een radertje in het grote raderwerk zijn, of juist de destructieve krachten die in hem woedden aanwakkeren’.
De Thibaults opent met de verdwijning van Jacques. Die laatste is er met zijn boezemvriend Daniel de Fontanin vandoor gegaan nadat op school hun grijze schrift werd onderschept waarin ze hun diepste gevoelens aan elkaar uitwisselden. Het is het begin van een woelige geschiedenis waarin de contrasterende elementen tussen de twee broers tot op het einde prachtig tegen elkaar worden uitgespeeld. Echter, de karakters van de broers zijn niet rechtlijnig. Ze bevatten iets irrationeels waardoor ze onvoorspelbaar blijven doorheen het hele verhaal. Op dit vlak wordt Du Gard wel eens vergeleken met zijn grote inspiratiebron Tostoj, die net zoals hij het irrationele in het menselijke gedrag op het voorplan brengt. Zo zorgt Du Gard voor een spanningsboog die van het boek, hoewel meer dan lijvig, een echte pageturner maakt.
Maar Du Gards opvallendste en waardevolste kenmerk is misschien dat hij een echte verteller is. Hij beschrijft met precisie de innerlijke conflicten die zijn personages roeren en voorziet hen van een enorme psychologische diepgang. Hij analyseert zijn creaties buitengewoon meticuleus, wat een boeiende ervaring oplevert voor de lezer. Du Gards schrijfstijl sluit nauw aan bij deze waarheidsgetrouwe weergave van de werkelijkheid. Die is namelijk allesbehalve hoogdravend of archaïsch. Sommigen verwijten hem zelfs een zeker simplisme. Feit is dat Du Gard een heldere, duidelijke manier van schrijven hanteert. Dat maakt het boek uiterst leesbaar, in tegenstelling tot dat van zijn tijdgenoot Marcel Proust, wiens complexe zinsconstructies en veel uitgebreidere woordenschat de lezer om een inspanning vragen. Bijna honderd jaar na datum zal De Thibaults hierdoor nog altijd een breed publiek aanspreken.

Roger Martin du Gard, Maarten 't Hart (inl.), De Thibaults, Meulenhoff Amsterdam, 2014, 861 p., € 49,95. ISBN 9789029087353. Vert. van: Les Thibault door Anneke Alderlieste. Distributie: Meulenhoff Boekerij

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri