Vertaald proza

Riikka Pulkkinen: Vreemdeling

door Freek Adriaens

Veel recente uit het Fins vertaalde romans lijken geselecteerd op hun gehalte aan absurditeit of wrange humor, denken we maar aan het werk van de gebroeders Arto en Mauri Paasilinna, die met hun verzinsels het beeld in stand houden van een land in de verte waar de werkelijkheid net dat tikkeltje meer verwrongen is dan elders. Vreemdeling van Riikka Pulkinnen is overduidelijk anders. Maria, een dominee uit Helsinki met allochtone roots, vlucht naar New York en probeert zich gaandeweg te verantwoorden waarom ze dat doet. Er is iets gebeurd met een meisje in haar parochie, Yasmina, de dochter van twee immigranten. Het drama doet de vertelster aan haar eigen kindertijd terugdenken, aan haar moeder die zo moeilijk om kon met het feit dat ze niet in Finland was geboren. In gefragmenteerde terugblikken komen we te weten wat Yasmina heeft moeten doorstaan. Er hangt een vage dreiging om haar heen, omdat ze met een half woord te kennen geeft gepest te worden, maar ze verzwijgt door wie. Maria probeert de ramp af te wentelen. Ze verzamelt haar parochianen in een bijna sektair aandoende bijeenkomst waarin ze de gemeenschap als vangnet propageert, maar haar mooie woorden vangen bot. Ze betrekt er het hoofd van de parochie bij, die weigert in te grijpen omdat de dreiging hem te opgeklopt overkomt. Racisme is volgens hem een verschijnsel dat vooral door de media gecreëerd is. Uiteindelijk krijgt hij ongelijk. Een ander spoor van herinneringen leidt de ik-persoon naar de anorexie uit haar puberteit, het pijnlijke gevolg van haar eigen religieuze fanatisme als reactie op haar onvermogen om de dood van haar moeder te verwerken. De flashbacks bereiden ons voor op de catastrofe waarmee Maria’s eetstoornissen haar omgeving ten slotte alarmeert. Ze voelt zich onbegrepen, omdat ze haar vasten net als een manier ziet om haar medemensen van het kwaad te verlossen. De vertelster heeft dus op zijn zachtst gezegd behoorlijk wat bagage meegedragen naar New York, en moet het daar dan nog zien te redden in het gezelschap van een niet al te communicatieve Afrikaanse danslerares, die een zoontje verloren heeft in een mysterieus inwijdingsritueel, en een al even geheimzinnige 'Onbekende' met wie ze iedere nacht het bed deelt, ook al heeft ze in Helsinki een bezorgde echtgenoot achtergelaten. Het verhaal wordt ook nog eens vermengd met religieuze beschouwingen en warrige fragmenten uit het dagboek van Yasmina. Het resultaat van zoveel versnippering kan helaas niet altijd even boeien. De treffendste stukken, bijvoorbeeld die waarin Maria’s voedselobsessie en bijbehorende aftakeling worden geanalyseerd, gaan een beetje verloren in de vreemde hersenkronkels van de vertelster. Er wordt behoorlijk wat getobd en geaarzeld in de roman, maar tot de kern van het probleem lijken we niet te komen. Daar is het verhaal over Yasmina wel typerend voor: als een notitie in een onschuldig kinderhandschrift zo ontzettend bedreigend werkt, waarom onderneemt Maria dan geen concretere, directe stappen om het meisje te beschermen? Vreemdeling is best een aardig geschreven roman, een origineel verhaal dat ons een heel andere kant van Finland laat zien, maar de grote thema’s, ontworteling en religie, worden te veel in zwaarbeladen overpeinzingen verwoord om interessant te blijven.

Riikka Pulkkinen, Vreemdeling, De Arbeiderspers Utrecht, 2013, 305 p., € 19,95. ISBN 9789029587976. Vert. van: Vieras door Annemarie Raas. Distributie: WPG Uitgevers

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri