Poëzie

Anna Achmatova, Vladimir Majakovski, Marina Tsvetajeva, Kees Verheul (sam.): Ode aan de voetganger

door Jan Baes

'Looft — in deze ontaarde / eeuw van heilloze spoed — / de gretige bedaardheid / van de voetgangersvoet!'
Voor de oorlog en in haar Parijse tijd geschreven — lang voor de actuele wereld met een chronische verkeersindigestie regelrecht op zijn perte totale afstevent — bewijst Marina Tsvetajeva (1992-1941) dat vooruitzien een voorrecht is van dichters. Net als die andere twee, Anna Achmatova (1889-1966) en Vladimir Majakovski (1893-1930), behoort zij tot de absolute top van de Russische poëzie, met wie ze hier verzameld in een klein bundeltje, ingeleid door Kees Verheul, een ode mag brengen aan wat men het gewone leven zou kunnen noemen. Luchtig soms, maar nooit vrijblijvend, zoals blijkt uit de verklarende noten die een idee geven van de persoonlijke en maatschappelijke context waarin de gedichten werden geschreven.
Achmatova om te beginnen, die met haar absolute bewondering voor Poesjkin eerder voor de klassieke, verhalende toon koos, waarin de thema's liefde, verlangen, ontgoocheling en melancholie overheersen ('Laat liefde als een grafsteen zich leggen / op mij, op mijn hele bestaan'), maar waar onderhuids ook de tragedie van een leven in doorklinkt. 'Alles wat simpel werd verkregen / en weer werd afgestaan om niet: / de klank van het gebed, de zegen / en geestdrift van het eerste lied — / Alles vervloog als rook'.
Tsvetajeva was een hartstochtelijk wezen, poëtisch tot in de toppen van haar tenen, zoals blijkt uit de correspondentie die ze lange tijd voerde met Rilke en Pasternak, met verzen 'die als kleine duivels binnendringen / in 't rijk dat vol van droom en wierook was'. Haar lot was ongetwijfeld het meest tragische van de drie, hoewel ook zij die tragiek ironisch kon verwoorden, zoals in het gedicht Nacht-Noordooster, over de verovering van een stad in de Krim door de bolsjewieken in 1917, na de vermelding dat een wijnhuis werd vernield: 'En een vrolijk gerucht gaat door de stad: / dat er twee verdronken zijn in wijn.'
De grootste invloed op zijn tijd werd ongetwijfeld uitgeoefend door de modernist Majakovski, zoals Van Ostaijen geliefd om zijn speelse toon maar waaronder grote ernst rustte die hem op nog jonge leeftijd tot zelfmoord zou drijven. 'Ik ken de kracht van 't woord, woord dat de noodklok luidt', klinkt het in een onvoltooid gedicht dat na zijn overlijden werd teruggevonden. Maar echt populair werd hij met gedichten als 'Ode aan de voetganger', hier voor de gelegenheid vertaald als 'Hoe ik hond werd'. Een verslag van een ommetje: 'Zenuwen zeker... / 'k ga maar eens uit, / blokje om. / Ook op straat geen soelaas voor die innerlijke stennis. / Een vrouw die iets van goedenavond wenst. / Moet ik beantwoorden: / het is een kennis. / Ik wil wel, / maar ik voel — / ik breng 't niet op als mens.'
Een mooie introductie.

PS. Voor het geval er een gedichtje apart bij kan :
"Achter het dorp zat
een gat,
en daarin, telkenmale,
zag ik de ondergaande zon
langzaam maar zeker dalen.
En 's ochtends
rees hij
rood als vuur
om de aarde te verhitten.
En dat begon
mij
op den duur
behoorlijk
dwars
te zitten."
Vladimir Majakovski


Anna Achmatova, Vladimir Majakovski, Marina Tsvetajeva, Kees Verheul (sam.), Ode aan de voetganger, Van Oorschot Amsterdam, 2013, 69 p., € 7,5. ISBN 9789028250925

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf cop. 2013

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri