Poëzie

Frans Kuipers: Molwerk

door Dirk De Geest

Frans Kuipers heeft iets met uitersten. Twee van zijn eerdere bundels droegen wolken in de titel (Wolkenjagen en Wolkenherdersliederen). Ditmaal begeeft hij zich in het ondergrondse. Het zegt iets over de ambitie van de dichter, die inderdaad zoveel mogelijk wil opnemen en tot poëzie transformeren. Die brede visie wordt in deze bundel doorlopend geëtaleerd, op een nadrukkelijk breed-pathetische manier. De dichter heeft het over luchtkastelen en spiegelingen, over een wereld (of liever, diverse werelden) die weliswaar niet gewoon, maar ‘reëel’ is, maar daarom niet minder relevant. In die zin zoekt deze bundel ook de grenzen van de werkelijkheid en de verbeelding op. Dat is geen toeval, want de meeste gedichten proberen tot een soort bepaling van de eigen identiteit te komen. Daarbij is de opstelling van de dichter getekend door een postmodern levensgevoel. Hij vergroot zichzelf uit tot epische proporties, maar tegelijk gebeurt dit op een bijzonder ironische manier, zodat de eigen positionering ondergraaft wordt. In de eerste reeks gedichten wordt dat gegeven bijzonder duidelijk. Aan de ene kant maakt de dichter voortdurend gebruik van zware werkwoorden: ‘ik vertegenwoordig’, ‘ik weet’, ‘ik was’…, die een soort van zelfinzicht suggereren. Aan de andere kant staat die stelligheid in contrast met de nietigheid van wat volgt: ‘Ik vertegenwoordig niks dan mijn nipte / aan wisselingen onderhevige aanwezigheid in het dal.’ Diezelfde ambivalentie geldt ook voor de liefdesrelatie en voor de opgeroepen herinneringen: ook hier blijven de menselijke relaties als het ware in de startblokken staan.
Op zich zijn zulke thema’s niet nieuw, maar Kuipers weet er op een meesterlijke manier vorm aan te geven. Zijn associatieve sprongen zijn zelden willekeurig, maar beklemtonen de grilligheid van het denken. De toon en de stijl zijn vaak heterogeen, maar telkens trefzeker. Dat geldt ook voor de vele variaties in vorm: sommige verzen zijn gedrongen, andere waaieren uit of zijn sterk gefragmenteerd. Kuipers wint als dichter met elke nieuwe bundel aan belang.


Frans Kuipers, Molwerk, Atlas Contact Amsterdam, 2014, 63 p., € 21,95. ISBN 9789025442880. Distributie: Veen Bosch en Keuning

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014

deze pagina printen of opslaan