De debuutroman Schervenstad van
Hanan Faour begint explosief. Nadine, een in Nederland wonende jonge vrouw met
een Limburgse moeder en Libanese vader, ontvangt na zeven maanden zonder
contact onverwachts een bericht van haar tweelingbroer, Isaac, die evenals hun
vader in Beiroet woont. Het bericht luidt: ‘dina, de haven is ontploft’.
De lezer begrijpt dat het hier gaat over de ontploffing die
op 4 augustus 2020 de Libanese hoofdstad verwoestte. Faour heeft ervoor gekozen
om het verhaal in de eerste persoon en de tegenwoordige tijd te vertellen, wat
zeker in deze openingspassage goed werkt: je ziet de indrukwekkende beelden van
de ontploffing weer voor je en wordt automatisch deelgenoot van Nadines paniek
en van haar drang om naar Beiroet te vertrekken – een sterke binnenkomer dus,
want je wil direct doorlezen.
De explosie heeft niet alleen Beiroet aan scherven
geslagen, maar ook Nadines zelfbeeld. De acute zorgen om haar broer en vader roepen
allerlei herinneringen en sluimerende verwijten tot leven en confronteren Nadine
met een verdeeldheid die haar altijd ten diepste heeft gekenmerkt. Zowel in
Nederland als in Libanon is ze altijd ‘de ander’ geweest, waardoor ze
tegelijkertijd twee thuislanden en helemaal géén thuisland heeft. Faour weet
deze verdeeldheid uitstekend voelbaar te maken en toont op indringende wijze hoe
verwarrend het kan zijn om in een dergelijke culturele spagaat te leven.
Hoe spannend de plot
ook is op het moment dat Nadine op het vliegtuig naar Beiroet stapt, het
verhaal weet de verwachtingen vervolgens slechts mondjesmaat waar te maken. Wat
volgt, sluit qua sensatie niet aan bij de openingspassage, maar blijkt vooral
een emotionele verkennings- en herkenningstocht langs een hele rits enigszins flauwtjes
afgeschilderde personages (Libanese familieleden en vrienden van Isaac),
gelardeerd met een lichte overdaad aan flashbacks naar Nadines jeugd en de desintegratie
van het gezin. Wellicht had een gejaagde zoektocht naar de broer of vader tegen
de achtergrond van een nog smeulend Beiroet beter aangesloten bij het krachtige
begin. Stilistische fijnproevers zullen zich bovendien regelmatig ergeren: hier
en daar doen de vreemde woordkeuze en manke zinsbouw (‘Nu moet ik een paar keer
knipperen om zeker te weten dat de notificatie waardoor mijn telefoon oplicht
Isaacs naam bovenaan heeft staan’) vermoeden dat de uitgever het manuscript ietwat
vluchtig heeft goedgekeurd.
Desalniettemin weet
Faour uiteindelijk te ontroeren. De jonge schrijfster schuwt ook het experiment
niet: het verhaal van Schervenstad treedt buiten de kaften en gaat op
haar website verder, en de passage waarin ze met veel taalgevoel de ongemakkelijke
maar liefdevolle intimiteit tussen Nadine en haar vader overbrengt middels een
kookrecept, behoort tot een van de hoogtepunten van de roman. Faour had er
zelfs voor kunnen kiezen om de gehele roman in een onorthodoxe,
postmodernistische vorm te gieten. Ze laat immers duidelijk zien dat ze het experimentele
register beheerst.
Hanan Faour: Schervenstad, De Geus, Amsterdam 2022. 200 p. ISBN
9789044545050. Distributie L&M Books
© 2024 | MappaLibri