In feite kan
deze recensie bijzonder kort zijn: Ook daar valt het licht is de jongste
dichtbundel van Miriam Van hee. Daarmee is alles gezegd. De lezer krijgt
perfect wat hij verwacht: bijzonder indringende verzen met een melancholische
ondertoon en de typische Van-hee-motieven. Van hee is immers geen dichteres die
altijd op zoek gaat naar iets anders, maar iemand die geduldig verder breit aan
een herkenbaar en waardevol oeuvre. Al vele jaren maakt ze indruk met verzen
die zowel qua toon als thematiek een grote samenhang vertonen, zonder dat ze
ook maar een keer zou vervallen in nodeloze herhalingen. Haar werk is, zoals
dat van de impressionistische schilders, de verkenning van steevast andere
toetsen en combinaties rond hetzelfde thema.
Die thematische kern is het besef van het tekort, dat
reliëf geeft aan het menselijke bestaan. Het besef dat alles niet volmaakt is
en kan zijn, leidt enerzijds tot een gevoel van gemis (en vaak een persoonlijk
tekortschieten), maar anderzijds ook tot een troostend verlangen en het
activeren van herinneringen. In die zin is het geen toeval dat in de titel van
deze bundel ‘licht’ zo belangrijk is: de bundel ademt een grotere aanvaarding
en vastberadenheid.
Die centrale thematiek weet Van hee ook nu weer op een persoonlijke en
overtuigende manier te brengen. De titel is uiteraard meerduidig, onder meer
doordat ‘licht’ kan worden gelezen als een naamwoord, maar ook als een
bijwoord. Dat geeft al aan hoe de eenvoud van Van hees gedichten — iets wat
haar door ‘complexe’ dichters wel eens wordt aangewreven als een tekort — in
feite hoogst bedrieglijk is. Niet alles in deze poëzie is wat het lijkt. De
dichteres speelt immers graag met het contrast tussen schijnen en zijn:
waarnemingen, inzichten, herinneringen krijgen daardoor extra reliëf, precies
doordat ze nauw samenhangen met de subjectieve blik van de dichterlijke ik. Die
ik is daarenboven dynamisch: de lezer weet onderhand al dat de personages in
dit universum vaak onderweg zijn, zelf bewegen in een bewegende ruimte.
Daardoor wordt ook de ruimte in beweging gebracht. Hetzelfde geldt voor het
gedicht, dat de taal (en de gedachte) zowel vasthoudt als laat verglijden.
Het universum
van Van hee is al die jaren hetzelfde gebleven. De tram, de open ruimte met de
grens van de horizon, de zee of de bomen, mensen die vertrekken en aankomen,
het gedicht als een niet verstuurde brief: het zijn motieven die lezers bekend
in de oren zullen klinken. Wat de dichteres met dat basismateriaal doet, is
echter telkens anders, en net in die nuances ligt de grote kwaliteit van Van
hees poëzie. In deze bundel valt bijvoorbeeld een tweeluik op dat geschreven is
ter gelegenheid van de verjaardag van Leonard Nolens, maar ook gedichten rond
‘Het nulpunt’: afscheid en dood zijn nooit ver weg. Opmerkelijk is ook de reeks
gedichten over de stad Gent waarmee de bundel afsluit: de ruimtes roepen
opnieuw het verleden op, met een paar bijzonder aangrijpende vadergedichten,
die tot de hoogtepunten van dit imposante oeuvre gerekend kunnen worden.
Miriam Van hee: Ook daar valt het licht, De Bezige Bij, Amsterdam 2014,
45 p. ISBN 9789023479017. Distributie Standaard Uitgeverij
© 2023 | MappaLibri