Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2022

Marc ter Horst, Yoko Heiligers (ill.): Scheten uit de schoorsteen. Het kleine verhaal van klimaatverandering

door Jen de Groeve

3+ - Klimaatverandering uitleggen aan kleuters, ga er maar aan staan. Marc ter Horst slaat allicht de goede toon aan met zijn Scheten uit de schoorsteen. Een verhaal over scheten mag voor volwassenen misschien wat te boertig zijn, maar we weten dat jonge kinderen dat doorgaans best wel om te lachen vinden. De interesse zal dus snel gewekt zijn. En Ter Horst pakt het wel luchtig aan, maar hij weet ook de ernst van het probleem te vatten. Van bij de eerste zin al: ‘Sommige dingen kun je zien / en sommige dingen kun je niet zien.’ Een probleem dat je niet kunt zien, dat is oppassen geblazen.
 
Er zijn de voor het klimaat kwalijke scheten van de koe, maar uit de uitlaat van de auto komen ook scheten én uit de schoorsteen van fabrieken. Soms zie je een rookpluim, soms zie je niets. En al die scheten gaan de lucht in, waar ze een deken vormen, waaronder het almaar warmer wordt. Gevolg? Het weer gaat gekke dingen doen – het is óf te warm óf te nat --, het poolijs smelt en de ijsbeer komt in de problemen, het water in de zeeën stijgt en op sommige plekken verdwijnt er land.
 
Er is echter hoop, want we doen er iets aan. Kijk maar naar al die windmolens die stroom maken, de auto’s die rijden zonder uitlaat (‘De enige scheetjes komen van de chauffeur’ -- of dat ook schadelijk is voor het klimaat, daar heeft de auteur het niet over), de worstjes zonder vlees. Met dat laatste koppelt Ter Horst het klimaatprobleem aan dierenwelzijn: er hoeven geen dieren dood te gaan opdat wij worstjes kunnen eten. Er is dus hoop, maar de weg is lang en het vraagt inzet van zeer veel mensen, en dan nog duurt het ‘jaren en jaren en jaren’.
 
Achterin worden de issues kort en efficiënt van nog wat meer uitleg voorzien. Hoe vallen de extreme hitte en regenval bijvoorbeeld te rijmen? Waarom help minder vlees en kaas eten tegen klimaatverandering? Waarom zijn precies de scheten van de koe zo schadelijk?
 
Yoko Heiligers maakte heldere illustraties die het klimaatverhaal visualiseren. Het stijgende zeeniveau slokt stranden op, in de ‘deken van scheten’ die mensen trachten op te rollen als een tapijt zitten schimmen van auto’s, fabrieken en vee verscholen. De ijsbeer op een ijsschotsje op de cover, die in gevaar is door de opwarming van de aarde, lijkt te zeggen dat het klimaatverhaal gedifferentieerd en complex is, want ook hij laat een scheetje ontsnappen. De paraplu’s waaronder we schuilen voor de overvloedige regen of hitte komen uit een fabriek met smokende schoorsteen, worden in een vrachtwagen geladen die vervolgens wolkend op weg gaat… Het zijn mooie, serene beelden, die heel wat aan de tekst toevoegen en die meer prijsgeven naarmate je langer kijkt. De slotprent, waarop een zeehond die knipoogt naar een vriendelijk kijkende ijsbeer is een wat al te harmonieus slotakkoord bij dit hoopvolle verhaal.
 
Marc ter Horst, Yoko Heiligers: Scheten uit de schoorsteen. Het kleine verhaal van klimaatverandering, Gottmer, Haarlem 2022, 28 p. : ill. ISBN 9789025776497. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri