Vanaf zes jaar

JEUGDBOEKEN NR. 6, JUNI 2020

Ted van Lieshout: De gemene moord op Muggemietje

door Jen de Groeve

6+ - Muggemietje vliegt blij rond op zoek naar ‘kin of kuit of kont’ om een prikje in te geven. Maar op bladzijde twee is het al voorbij: ‘BAM!’ Een boek klapt dicht en een grote bloedvlek is het resultaat, M-u-g-g-e-m-i-e-t-j-e valt in 11 lettertjes uit elkaar – wat visualiseert dat het gedicht over een onfortuinlijk mugje de opening is voor een conceptueel verhaal over tekst en boek.
 
Een mugje doodmaken, ‘vermoorden’ nog wel, dat is natuurlijk gemeen, want ze kan het toch zelf ook niet helpen dat ze leeft van bloed. Maar wat te denken van hetgeen volgt? Er ontspint zich een gesprek onder de kinderen in de klas waar de misdaad is gebeurd, die vinden dat niet een van hen, maar het boek Muggemietje heeft vermoord.  
 
‘Een boek kan uit zichzelf niet slaan.
Iemand heeft het dichtgedaan.’
 
Juf kan zeggen wat ze wil, voor de kinderen is het zonneklaar:  
 
‘dit boek, het is een groot gevaar.
 
Het best zou zijn, het best zou wezen,
dat we er nooit meer in gaan lezen.
 
Dit valse boek, dat staat wel vast,
moet voor altijd in de kast.’
 
En jawel, donkere bladzijden volgen. ‘Heb je nou je zin, Boek?’ Staan / we hier in het donker.’ Dat zijn dan weer de letters, die verongelijkt zijn omdat zij samen met het Boek gestraft worden terwijl ze zelf niets gedaan hebben. Boek is een ‘liegbeest’, een ‘leugenaar’ een ‘moordenaar’. ‘Daar staat straf op. […] pijn is het beste, denken wij.’ Slaan, stompen en knijpen, dus. Maar het is zo donker, ze zien niet eens waar ze moeten knijpen en dus bedenken de letters dat ze allemaal samen één kant op moeten gaan staan om het boek uit de kast te laten vallen zodat er weer licht is.  
 
Het is heerlijk hoe Van Lieshout in een hilarisch, actiegedreven moordverhaal opnieuw het concept boek aansnijdt, zoals hij vorig jaar deed in Ze gaan er met je neus vandoor. Tussen het openingsgedicht en dat over Muggemietjes uitvaart (gevolgd door een banket voor de muggen van ‘kinderbuiken, kinderbenen / kinderbillen, kindertenen’) spannen de letters van het boek samen, maken ruzie, vallen in een onleesbaar hoopje over elkaar… -- helemaal gevisualiseerd in de typografie. Uiteindelijk gaan ze in op hol geslagen gemeenheid het boek -- hun eigen boek -- te lijf. Ze vormen een schaar, een ‘kartelmes’, een ‘kruiskopschroevendraaier’, onder het produceren van een inventieve allitererende scheldkanonnade van A tot Z:
 
‘Afmaken, die achterlijke aansteller!
Bijten, die baldadige boef!
Composteren, die chagrijnige charlatan!
Dooddrukken, die dwaze druiloor!
[…]
Zandstralen, die zielige zeiksnor!’
 
Het is puur plezier, deze muggenmisdaad in opgeschroefde termen, waar onder ridicuul en slapstickachtig gedoe kwaadaardigheid, agressie en venijn met elkaar wedijveren. En waar je tussen het lachen door blijft haken aan de verbetenheid waarmee een boosdoener gezocht wordt, het genoegen waarmee de pijnlijkste straffen bedacht worden, de virulente schuld-en-strafretoriek.
 
Ted van Lieshout: De gemene moord op Muggemietje, Leopold, Amsterdam 2020, 76 p. : ill. ISBN 9789025878924. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies



ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri