Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 10, SEPTEMBER 2016

Tommy Wallach: We keken allemaal op

door Lies Lavrijsen

 14+ - Vorig jaar gooide de jonge schrijver-muzikant Tommy Wallach in de VS hoge ogen met zijn debuut We all looked up. De reden waarom iedereen opkijkt, is dat er aan de hemel een onbekende, blauwe asteroïde verschenen is, die op ramkoers ligt met de aarde. Of misschien ook niet. De baan van het hemellichaam blijkt zo onvoorspelbaar dat niemand het met zekerheid kan zeggen.  
Het idee van een allesvernietigende asteroïde is natuurlijk niet nieuw. We zagen het al uitgewerkt in tal van films, van Armageddon tot Melancholia - die laatste noemt Wallach overigens als een inspiratiebron. Wél origineel is de invalshoek die Wallach kiest: door de ogen van vier jongeren uit het laatste jaar van een high school gaat hij na hoe je in godsnaam nog zin kan geven aan je leven als het over enkele weken onherroepelijk voorbij zal zijn. Of misschien ook niet.
 
In de heksenketel die losbarst nadat het nieuws over de asteroïde bekend raakt, maken we kennis met Peter, de sportheld van school, Eliza, het artistieke, eigenzinnige meisje, Andy, de blowende losbol en Anita, het hoogbegaafde strebertje. Op het eerste gezicht typetjes uit een doorsnee Amerikaans highschooldrama, maar de personages krijgen extra diepte doordat ze met problemen worstelen die voor de buitenwereld niet meteen zichtbaar zijn. Zo vraagt Peter zich af of hij zijn leven niet vergooit aan een dom spelletje, is Eliza’s vader doodziek en haar moeder met de noorderzon vertrokken, heeft Andy heel erg foute vrienden en ligt Anita onder de knoet van haar extreem dominante vader.
 
Hun innerlijke conflict maakt de personages interessanter, al ligt het er soms nogal dik op, zodat het voor geoefende lezers al vrij snel duidelijk is in welke richting ze zullen evolueren. Als Anita op de eerste bladzijden van het verhaal telkens verzucht dat ze zo graag zangeres zou worden maar dat haar vader dat nooit ofte nimmer zal toelaten, kun je er donder op zeggen dat ze binnen de kortste keren op een podium staat te swingen zodra het ernst blijkt met die asteroïde. Ook Eliza, Andy en Peter leggen een al met al weinig verrassend, zij het kundig verteld parcours af. Leuk is bijvoorbeeld dat de verschillende vertelstandpunten elkaar niet altijd chronologisch opvolgen, zodat je pas op een later moment in het verhaal alle informatie krijgt over een gebeurtenis waarop een ander personage eerder al zinspeelde.
 
Dat houdt je bij de les, net als de filosofische verwijzingen die Wallach haast terloops in het verhaal binnensmokkelt: een pyrrhusoverwinning, Edmund Burke, de levenshouding van de epicuristen, karass (ontleend aan Kurt Vonnegut)... Die zorgen ervoor dat het verhaal diepgang krijgt en overeind blijft te midden van de steeds extremere en gewelddadigere taferelen die moeten illustreren hoe dun het laagje beschaving is waar we ons met zijn allen onder verschuilen, wat inmiddels een beetje aanvoelt als een verplichte oefening binnen het genre van de dystopische jeugdliteratuur.
 
Al is dit debuut dus misschien niet verbluffend origineel, toch bevat het een hoop waardevolle elementen die benieuwd maken naar meer. Voor de echte fans is er overigens nog een extraatje: voor een zacht prijsje kunnen ze de soundtrack bij het boek dowloaden op Tommy Wallachs website.  
 
Amsterdam : Querido 2016, 381 p. : ill. Vert. van We all looked up Aimée Warmerdam. ISBN 9789045118642

deze pagina printen of opslaan