Adolescenten

Kirstin Vanlierde: Yuma

door Tine Verachten

14+ - We bevinden ons in de toekomst. De wereld is onherroepelijk in tweeën verdeeld. Twee bevolkingsgroepen leven van elkaar gescheiden in totaal verschillende beschavingen. Ondergronds woont een hypermodern volk, ver van de natuur en van elkaar verwijderd. Ze zijn geobsedeerd door hygiëne, ze eten synthetisch voedsel, ze zijn opgegroeid zonder daglicht en ze hanteren homoseksualiteit als norm, want kinderen worden kunstmatig verwekt aan de hand van een generatiecomputer die berekent welke man en vrouw een goede genetische match vormen. In deze gemeenschap, met de wat ironische naam Eden, hebben Wetenschappers een hoog aanzien. Zij maken de beschaving steeds gecultiveerder. Ze nemen ook bovengronds stalen, die ontegensprekelijk bewijzen dat het buitenland desolaat, vergiftigd en compleet onbewoonbaar is. Althans: dat maakt de Regering de Edelingen wijs, iets wat het volk maar wat graag gelooft. Een onbekend, bovengronds volk boezemt hen immers angst in. Maar niet alle Wetenschappers volgen de woorden van de Regering blindelings. Abel Sentry, een vooraanstaande Wetenschapper, gelooft in een leefbaar Buitenland en sterft later in verdachte omstandigheden. Zijn dochter Maarian gaat op zoek naar antwoorden en breekt uit.
Bovengronds komt ze terecht in een wereld die teruggekatapulteerd lijkt in de tijd. Een groot deel is inderdaad onleefbaar, verwoest en chemisch vergiftigd sinds de Grote Oorlog tussen de Edelingen en het bovengrondse volk. De overlevende Buitenlanders leven sindsdien zonder technologische snufjes en met schaarse energiebronnen. In tegenstelling tot de ondergrondse beschaving, die haar leven wijdt aan de Wetenschap, leven deze mensen volgens het Geschrift, dat een leven dicteert volgens een kastesysteem en waarschuwt voor de demonen uit de onderwereld.
In het eerste boek Sequoia konden we lezen hoe Maarian na haar ontsnapping in de bovengrondse wereld werd opgevangen door de wijze Shuman, hoofd van een woestijnnederzetting. Aanvankelijk is ze geschokt door de primitieve leefgewoonten en -omstandigheden van de Buitenlanders. De gids Ginko brengt haar na een zware tocht naar de bewoonde wereld, waar ze met de nodige vijandigheid wordt ontvangen. In de sequel Yuma probeert Maarian de Regering van Eden en het Centraal Gezag van het Buitenland met elkaar in contact te brengen, een schijnbaar onmogelijke onderneming. De problemen beginnen pas echt wanneer er nog meer Edelingen boven opduiken. Wat moeten de regeringen van de twee landen doen om de rust te bewaren en tegen te gaan dat er een tweede oorlog uitbreekt, die sowieso oneerlijk zal verlopen met de technologische wapens die Eden bezit? Ondertussen toont Maarian steeds meer begrip voor de levenswijze van de Buitenlanders en groeien de gevoelens tussen haar en Ginko. Ze leert ook meer over de oorzaak en het verloop van de Grote Oorlog en de perverse rol van Eden daarin.
Kirstin Vanlierde koos met Maarian voor een sterke, vrouwelijke hoofdpersoon, die alle mannen in het verhaal overschaduwt. Haar personage maakt van deze sciencefiction ook een coming of age-verhaal. Maarian is aanvankelijk een koppig, impulsief meisje, dat op een bepaald moment beslist om de verdachte overlijdensomstandigheden van haar vader te onderzoeken. Gaandeweg ontpopt ze zich tot een zelfbewuste vrouw, die haar angsten overwint en knopen moet doorhakken, wat haar wereld helemaal ondersteboven keert en ongeziene gevolgen heeft.
Het verhaal wordt verteld door een auctoriële verteller, met afwisselende focus op verschillende karakters, zowel uit de boven- als de ondergrondse wereld. Deze vertelwijze is op zich wel geschikt, want de beide werelden zijn interessant genoeg om met hun verschillende gezichtspunten aan bod te komen, maar dit heeft ook een gevolg voor de diepgang. Over het algemeen worden de personages vrij summier uitgewerkt. Vooral naar het einde toe verliest Vanlierde zich in de veelheid van gezichtspunten en wordt er plots ook gefocust op personages die in de rest van het verhaal op de achtergrond bleven, zoals het hoofd van de ondergrondse veiligheidsdienst Lennar. De afhandeling verloopt nogal snel in voornamelijk beschrijvingen, zonder dat de karakters nog voldoende uit de verf komen. Het personage van Ginko mist overigens in het hele verhaal iets. Hij lijkt niet verder te komen dan zijn permanente bewondering voor Maarian, terwijl zijn verleden en zijn verblijf in Eden toch meer moeten bieden. In een mooie epiloog van Maarian sluit Vanlierde het verhaal dan wel rustig af.
Zoals zoveel sciencefictionboeken waarschuwt dit verhaal voor onze huidige manier van leven. Overbevolking betekent een ramp voor onze toekomstige planeet, die geen leefbare wereld meer kan zijn voor alle mensen. Kernwapens en andere technologische snufjes geven een kleine elite met veel geld de mogelijkheid om te overleven door de rest van de bevolking meedogenloos in de vernieling te storten.
Maar het is ook niet al kommer en kwel, en er is zelfs een hoopvolle boodschap. De relatie tussen Maarian en Ginko is bovendien het (bijna obligate) liefdesverhaal dat een tegengewicht biedt voor al het onheil. Het is een mooi relaas, waarin je als lezer graag meestapt, hoewel het vragen oproept. Het is wel erg vreemd hoe snel Maarian zich over haar opvoeding heen zet: homoseksualiteit heeft haar leven tot dan toe bepaald en toch valt ze na enkele weken als een blok voor Ginko. Hij is niet alleen een man, maar ook het tegenovergestelde van alles wat in Eden als aantrekkelijk wordt gezien. Vanlierde negeert Maarians innerlijke strubbelingen hieromtrent niet helemaal, maar het is toch ongeloofwaardig hoe weinig vragen dit bij haar oproept.
De grootste sterkte van dit boek ligt in de schrijfstijl: Vanlierde is zonder twijfel een begenadigd schrijfster. Ze schrijft elegante zinnen zonder al te veel tierlantijnen en kiest haar woorden met zorg. Yuma leest dus aangenaam, niet enkel door het spannende, weliswaar ietwat voorspelbare verhaalverloop, maar ook door de stijl.

Kirstin Vanlierde, Yuma, Davidsfonds /Infodok Leuven, 2012, 230 p., € 15,95. ISBN 9789059084315

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswelp 2012

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri