Poëzie

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2020

Drs P, Michèl de Jong (sam.): Zeslettergrepigheid

door Jo Vanderwegen

Onlangs verscheen, vijf jaar na zijn overlijden, een nieuwe editie van de beste ollekebollekes van Drs. P. Heinz Polzer (1919-2015), zoals de geboren Zwitser heette, geldt nog steeds als een van de meest toonaangevende schrijvers van het light-verse. Hij beoefende het genre met grote nauwgezetheid en aandacht voor correct taalgebruik. Tot op hoge leeftijd wist hij zijn publiek te vermaken met zijn optredens en voordrachten uit eigen werk, zichzelf begeleidend op de piano bij het zingen van liederen als ‘Veerpont’ en ‘Knolraap en Lof’ of ‘Het trapportaal’. Na het verscheiden van de vorige samensteller Cees van der Pluijm is er een nieuwe editie, verzorgd door Michèl de Jong, met nog meer nooit eerder verschenen materiaal.  

De versvorm ollekebolleke is een puntdicht. Het is een metrische versvorm van twee maal vier regels en vervolgens bestaande uit een regelmatig patroon van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen. Kern van het gedicht is steeds regel zes, bestaande uit het kernwoord, dat op zijn beurt bestaat uit zes lettergrepen. De dactylus is gekozen als metrum, de eerste van de drie lettergrepen wordt beklemtoond, de volgende twee zijn onbeklemtoond. Elke regel kent twee dactyli – behalve regel 4 en 8: de laatste twee (onbeklemtoonde) lettergrepen vallen er weg. En of al die vormelijke kenmerken nog niet volstaan: regel 6 moet bestaan uit één woord met de voornaamste klemtoon op de vierde lettergreep, regel 1 is de aanhef (een kreet of een uitroep) en enjambementen zijn slechts toegestaan in regels 3 en 4.
 
De ollekebolleke werd uitgevonden door Drs. P. Hij werd geïnspireerd door The Game of Words (1971) van Willard Espy, die het met 124 andere literaire curiosa opnam in zijn boek. Het zou nog tot 1975 duren voor Drs.P samen met zijn kompanen Ivo de Wijs en Pieter Nieuwint het nieuwe genre losliet op de Nederlanders. Al die vooropgestelde voorschriften leiden tot beknopte, geestige gedichten die nu weer aanzetten tot reflectie over de wereld om ons heen, of het nu een mens, dier of gebouw is. Steeds echter is de toon licht en humoristisch. Van de lezer wordt ook enige kennis verwacht, gelukkig wordt hij hierbij geholpen door de samensteller, die voorzag in noten waar nodig. Onderwerpen zijn ‘Schoonheid en kunstbesef’, ‘Anatomieatlas’ of ‘Lezen en doorgeven’. Het hoofdstuk ‘Correspondentiewerk’ waarin zijn opgenomen de teksten (allemaal ollekebollekes uiteraard) én de prachtige postkaarten die Drs. P verstuurde naar zijn vrienden, springt eruit wat betreft vormgeving. De gedichten hebben stuk voor stuk betrekking op de afbeelding, die bij voorkeur antiek en smaakvol is.
 
Nieuw in de huidige uitgave is het hoofdstuk ‘Biografieverzen’, gedichten die Drs. P over zijn eigen leven schreef, inclusief een afscheidsvers. Achterin zijn diverse registers opgenomen, op persoonsnamen, geografische begrippen en regelzeswoorden.
 
Ook jaren na zijn overlijden blijft de kwaliteit van de schrijfkunst van Drs. P onvermoeibaar boeien. Met een op stapel staande biografie door Michèl de Jong blijven leven en werk ook voor de jongere generaties toegankelijk.
 
Drs P, Michèl de Jong (sam.): Zeslettergrepigheid, Nijgh en Van Ditmar, Amsterdam 2020, 340 p. : ill. ISBN 9789038808789. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri