Over het algemeen gaat men ervan
uit dat wie risico’s durft nemen en veel succes behaalt ook zelfverzekerd is en
stevig in zijn schoenen staat. Dat net het omgekeerde waar kan zijn, laat
Shonda Rhimes zien in haar nuchtere boek Een
jaar lang ja. Ze is de vrouw achter de immens populaire tv-series Grey’s
Anatomy, Scandal en How to Get Away with Murder en houdt wekelijks miljoenen
mensen aan het scherm gekluisterd. Verhalen verzinnen is voor haar even
natuurlijk als ademen; promotie voeren en als publiek figuur door het leven
gaan echter helemaal niet. Ze weigert zoveel mogelijk tv-interviews en andere
gelegenheden waarbij ze zelf in de schijnwerpers staat omdat de angst haar
alleen al bij het idee aan zo’n dingen om het hart slaat. Ondanks haar succes
beseft ze langzaam maar zeker dat ze niet gelukkig is en niet van haar leven
geniet. Op Thanksgiving Day 2013 krijgt ze van haar zus te horen: ‘Jij zegt
nooit ergens ja tegen.’ En ook: ‘Je doet niets anders dan werken. Je hebt nooit
plezier. Nu krijg je al die fantastische kansen – allemaal ervaringen die je
maar eens in je leven meemaakt – en je grijpt er niet één. Waarom niet?’
Deze opmerking brengt
de auteur in die mate van haar stuk dat ze besluit zichzelf uit te dagen: een
jaar lang zal ze ja zeggen op elke vraag die haar gesteld wordt. Een live
interview bij Oprah? Ja. Een toespraak houden voor tienduizend mensen? Ja.
Spelen met haar kinderen terwijl ze eigenlijk al te laat is voor een afspraak? Eveneens
ja. Rhimes’ oprechte verslag van haar ervaringen laat zien hoe een klein woord
als ‘ja’ daadwerkelijk een leven kan veranderen en werkt op die manier
inspirerend. Helemaal nieuw is het allemaal niet: de titel alleen al draagt
echo’s in zich van Danny Wallace’s Yes
Man, in 2008 verfilmd met Jim Carrey in de hoofdrol. Toch is Een jaar lang ja een ander boek: het is
geschreven door een zwarte vrouw die er strijd voor voert om op het tv-scherm
een realistisch beeld te geven van de samenstelling van de maatschappij van
vandaag – diversiteit qua etnische afkomst, gender, seksuele geaardheid en ga
zo maar door. In dat opzicht is Een jaar
lang ja ook een emancipatorisch inspirerend manifest.
Een kleine kanttekening valt te
plaatsen bij de schrijfstijl. Aan alles is te merken dat de auteur gewend is om
teksten te schrijven die niet gelezen maar wel uitgesproken moeten worden. Het
boek is geschreven als een speech, alsof Shonda Rhimes je haar hele verhaal
mondeling vertelt in plaats van op papier. (Enkele speeches die ze gaf tijdens
haar ‘jaar lang ja’ zijn ook opgenomen in het boek.) Die spreekstijl werkt op
papier niet altijd even goed. Wat minder korte zinnetjes, wat minder retorische
trucjes, het had het literaire gehalte van Een
jaar lang ja naar een hoger niveau getild. Los daarvan is dit een vlot
lezend en inspirerend verhaal.
Amsterdam : Cargo 2016, 287 p. Vert. van Year of yes door
Annemie De Vries. ISBN 9789023427506
deze pagina printen of opslaan