Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2023

Kader Abdolah, Djalal Al-Din Roemi: Wat je zoekt, zoekt jou. Een mystieke reis door het leven van de Perzische dichter Rumi

door Eleonore Milbou

In Wat je zoekt, zoekt jou bundelt Kader Abdolah een novelle over het leven van de Perzische dichter (1207-1273) met zijn vertaling van een negentigtal gedichten van Rumi en een verzameling mythes en verhalen waaruit Rumi zelf geput heeft.   

Rumi is misschien wel de breedst gelezen dichter ter wereld. Zijn oeuvre, dat intussen zo’n achthonderd jaar oud is, blijft beroeren. Dat heeft wellicht veel te maken met zijn wereldbeeld als soefi. Rumi was ervan overtuigd dat de bron van metafysische waarheid in jezelf ligt, en dat onder andere de liefde een weg ernaartoe is. Rumi’s poëzie kijkt dan ook vooral naar binnen, en dat is tijdloos en overstijgt culturele en religieuze grenzen. 
 
Toch toont Kader Abdolah met dit titanenwerk dat Rumi’s poëzie ook voortkwam uit een heel tastbare realiteit. Abdolah vertelt het levensverhaal van Rumi vanuit een hoek die voor hem herkenbaar en persoonlijk is: Rumi’s leven was getekend door vlucht. Een ‘ongewone, onverwachte en leerzame vlucht’, zegt Abdolah. Want de jonge Rumi, die geboren werd in het huidige Tadzjikistan, moest al als kleine jongen vluchten voor de inval van de Mongolen onder leiding van Dzjengis Khan. 
 
Op de voet gezeten door de troepen van Dzjengis beslist de vader van Rumi – op dat moment nog onder de naam Djalal – om naar Nisjapoer te vluchten, en van daar naar Bagdad, Mekka en Damascus. De ouders van Rumi vinden elkaar terug in Anatolië, in het huidige Turkije. In het Turkse Konya groeit Rumi als jongvolwassene uit tot een geliefde islamitische geleerde, gezocht voor zijn inzichten. Maar de vorming van de toekomstige dichter en geleerde gebeurt onderweg, toont Abdolah. Rumi ontmoet een paar van zijn grootste leermeesters terwijl hij op de vlucht is. Maar misschien wel de meest invloedrijke ontmoet hij als volwassene in Turkije: de dervisj Shamse Tabrizi. 
 
Onder invloed van Shamse Tabrizi zoekt Rumi steeds meer de ascetische kant van zijn spirituele leefwereld op. Hij schrijft dikke stapels liefdesgedichten, gewijd aan Tabrizi. Hij wijkt zelfs zo ver af van het islamitische pad dat zijn volgelingen zich tegen hem keren. Shamse Tabrizi wordt uiteindelijk vermoord – misschien wel door de jongste zoon van Rumi zelf. 
 
Kader Abdolah gaat, zoals we intussen van hem gewend zijn, geen controverse uit de weg. Maar wat hij niet terugvindt in het bronmateriaal, voegt hij ook niet zelf toe. Wat was de aard van Rumi’s relatie met Shamse Tabrizi? We tasten in het duister. Wat geloofde Rumi eigenlijk zelf van de islamitische filosofie waarvan hij als geleerde deel uitmaakte? Abdolah maakt insinuaties, maar lost ze niet zelf op. 
 
Een paar antwoorden zitten waarschijnlijk vervat in de verhalen achteraan in Wat je zoekt, zoekt jou. Maar als dat zo is, lepelt Abdolah ze zeker niet hapklaar op. Zo bewaart hij het mysterie rond Rumi, die in de loop van de eeuwen altijd meer gedachte dan mens geweest is. Dat weet Kader Abdolah. Het is waarschijnlijk de reden waarom hij het leven van de dichter beschrijft in een novelle, en niet in een biografie. Wellicht zou Rumi het er zelf mee eens zijn: de waarde van zijn oeuvre zit niet in hemzelf, maar in onze beleving ervan als lezers. Moge elke lezer vinden wat hij zoekt. 
 
Kader Abdolah, Djalal Al-Din Roemi: Wat je zoekt, zoekt jou. Een mystieke reis door het leven van de Perzische dichter Rumi, Prometheus, Amsterdam 2022, 427 p. ISBN 9789044651928. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri