De passie voor het schrijven van verhalen
ontdekte Mauk Westerman Holstijn (1997) op het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam.
Zijn schrijverschap kwam echter pas tot wasdom tijdens zijn studie aan de
Universiteit van Wageningen. In 2019 werden twee van zijn verhalen gepubliceerd
in het Hollands Maandblad: het verhaal ‘Nattigheid’ en het verhaal ‘Droogte’
waarmee hij de literatuurprijs van het Wageningse universiteitsblad Resource
gewonnen had. Beide verhalen zijn opgenomen in Een meedogenloos
gehoor, het veelbelovende debuut
van deze jonge Nederlandse schrijver.
In de verhalenbundel zijn negen zorgvuldig opgebouwde verhalen opgenomen, die vanwege de
onverwachte wendingen doen denken aan Roald Dahl. Aan het begin van elk verhaal
wordt een herkenbare situatie geschetst die de bijbehorende mentale
representatie bij de lezer activeert: een vader die aangifte heeft gedaan van
de geboorte van zijn zoon, een gesprek in een restaurant tussen een ober en een
gast, een enigszins eenzelvige jongen die een meisje bij hem thuis uitnodigt… Wanneer
de lezer zich een beeld gevormd heeft van wat hij/zij kan verwachten, geeft de
auteur echter een bizarre wending aan het verhaal. Net als bij het lezen van
een goede magisch-realistische roman accepteert de lezer de absurde elementen
die de schrijver toevoegt, omdat ze op een logische wijze passen binnen het
verhaal dat zich ontwikkelt.
De afzonderlijke verhalen
spelen zich af in verschillende fictieve werelden, maar alle hoofdpersonages
zijn buitenbeentjes die vanuit hun positie als outsider de wereld om zich heen
observeren en zich afvragen hoe zij zich tot deze wereld verhouden. De
gevoelens van vervreemding en isolement die daaruit voortkomen, zijn universeel
en herkenbaar. Op 14 februari jl. stelde Mauk Westerman Holstijn zijn bundel
voor in het radioprogramma Opium op NPO Radio 4. Op de vraag naar de thematische samenhang tussen de verhalen gaf hij
als antwoord dat hij ‘concreet wilde maken wat we niet begrijpen.’
Toch doen de
onverwachte wendingen in Een
meedogenloos gehoor meer met de
lezer. In de aanbeveling op de cover noemt Daan Remmerts de Vries het ‘een
kanteling van je blik.’ Westerman Holstijn bekijkt de wereld kritisch en zet
vraagtekens bij het achteloos accepteren van wat normaal lijkt. Door te wijzen
op het ‘bizarre’ in de werkelijkheid zet hij aan tot nadenken.
Dit komt mijns
inziens het beste tot uitdrukking in het verhaal ‘De claustrofiel’, waarin het
individualisme in de maatschappij bekritiseerd wordt. Door de komst van een
nieuwe bewoonster neemt de ik-verteller zijn woonsituatie en het gedrag van
zijn buren niet langer voor lief. Zijn nieuwe buurvrouw kijkt met de blik van
een buitenstaander naar de leefsituatie. Als hun medebewoners haar op een avond
onder de voet lopen, ziet de ik-verteller in hoe hij het absurde systeem jarenlang
zonder erbij na te denken geaccepteerd heeft en bedenkt hij een
Roald-Dahl-waardige oplossing om een einde te maken aan de situatie.
In het titelverhaal
fungeren buitenstaanders eveneens als katalysator voor een impulsieve handeling
die een grote impact heeft op het leven van de ik-verteller. De lezer luistert
als het ware mee tijdens een therapiesessie met de psychiater, aan wie hij uitlegt
wat hem tot zijn daad heeft gedreven. Pas in de laatste alinea wordt voor de
lezer duidelijk op welke drastische manier de ik-verteller zijn probleem heeft
opgelost.
Qua
vertelperspectief is ‘Het syndroom van Fields’ het ingewikkeldste verhaal in de
bundel. Na een ongeval verandert een acteur zijn levensverhaal door elementen
uit de films waarin hij gespeeld heeft, met elkaar te combineren. Fantasie en
werkelijkheid zijn zodanig met elkaar verweven geraakt, dat hij geen
betrouwbare informatie over zichzelf kan geven. De cesuur op vier vijfde van
het verhaal markeert een wending die de lezer nog meer in verwarring brengt
omtrent de identiteit van de ik-verteller.
De verhalen in Een
meedogenloos gehoor vragen om een
actieve leeshouding, maar het is vooral de zorgvuldige taal waardoor dit debuut
zich onderscheidt. Mauk Westerman Holstijn is een jonge schrijver die zeker een
plaats verdient binnen het Nederlandstalige literaire veld. Hopelijk zorgt de
aantrekkelijk vormgegeven omslag ervoor dat deze verhalenbundel zijn weg naar
een groot publiek vindt.
Mauk Westerman
Holstijn: Een meedogenloos gehoor, Querido, Amsterdam 2022, 183 p. ISBN 9789021436500.
Distributie LM Books
deze pagina printen of opslaan