Vertaald proza

BOEKEN NR. 7, JULI 2019

Paolo Cognetti: Sofia draagt altijd zwart

door Inge Lanslots

Paolo Cognetti (1978, Milaan) behoeft geen verdere voorstelling. Ook ver buiten Italië staat hij bekend als gelauwerd auteur en geëngageerd documentairemaker over sociaal-politieke en literaire thema’s. Zoals genoegzaam bekend, is zijn voorliefde voor de natuur, en in het bijzonder bergen, een van de pijlers van de bekroonde De acht bergen (2017) en De buitenjongen.  
 
Sofia draagt altijd zwart
heeft dan weer een heel ander uitgangspunt en is daardoor een meer hermetische vertelling. Cognetti is al jaren bezeten door mysterieuze fictieve personages uit de Amerikaanse literatuur, zoals Salingers Seymour Glass, wiens leven hij graag zou aanvullen zonder alle geheimen prijs te geven. Vandaar dat de door Yond Boeke en Patty Krone vertaalde verhalenbundel draait rond Sofia, die tot op zekere hoogte even ongrijpbaar zal blijven. Cognetti brengt haar levensloop niet chronologisch, maar dwingt de lezer om alle verhalen in elkaar te doen grijpen. Zo zoomen het vijfde en achtste verhaal in op het ongelukkige huwelijk van Sofia’s ouders. ‘Getekend door de wind’ belicht haar vaders carrière – hij is in de jaren ‘70 ingenieur bij Alfa Romeo – en zijn kortstondige affaire met de jonge, aantrekkelijke Emma, die Sofia ook zal leren kennen. ‘Over hekserij’ beschrijft de neuroses en de slapeloosheid van Sofia’s moeder, wat de band tussen Sofie en haar vader alleen maar versterkt – haar vader zal Sofia wel vroeg ontvallen. Het vierde verhaal, dat de titel van de bundel draagt, geeft aan hoe Sofia’s ouders nog voor haar geboorte een problematische relatie hadden.
 
Sofia was prematuur ter wereld gekomen, zo was al gebleken in het eerste verhaal, ‘Levenslicht’. Een verpleegster, die in een ongelukkige relatie leek te berusten, had haar in haar eerste weken toevertrouwd dat het leven is als ‘een schip dat ten oorlog vaart’. De verdere levensloop leest paradoxaal als een gedoemd streven naar geluk, wat misschien wel verklaart waarom Sofia altijd zwart draagt. Sofia groeit boos op in het fictieve Lagobello, een Milanese voorstad zonder geschiedenis, maar verhuist dan naar Rome en New York om er een carrière als actrice uit te bouwen. Het is opmerkelijk hoe ze zich daarbij graag verliest in verhalen – als kind droomt ze ervan het liefje van een piraat te worden – en ook altijd op de vlucht te zijn voor het leven, geliefden, kennissen.
 
Haar levensloop schrijft Sofia niet zelf uit, maar wordt belicht vanuit andere personages. De lezer achterhaalt pas in het laatste verhaal de identiteit van de feitelijke verteller. Die verteller is een scherpzinnige observator die zich stilistisch inspireert aan Salinger en Carver, maar die moet ook gelaten vaststellen dat hij als Sofia’s vader omringd is door ‘ingewikkelde vrouwen’. Cognetti’s portrettering van een vrouwelijk hoofdpersonage doet echter niet onder voor die van zijn mannelijke protagonisten. In tegenstelling tot de bildung van De buitenjongen kent Sofia draagt altijd zwart wellicht een meer open einde. Feit is wel dat ze lezer niet meer zal loslaten. Volgens Cognetti zal Sofia in je hoofd blijven rondspoken, net zoals Seymour Glass…
 
Paolo Cognetti: Sofia draagt altijd zwart, De Bezige Bij, Amsterdam 2019, 237 p. ISBN 9789403158600. Vertaling van Sofia si veste sempre di nero door Yond Boeke en Patty Krone. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri