Poëzie

BOEKEN NR. 5, MEI 2019

François Muir: Wachten op doortocht

door Jan Baes

'Geen andere zwerftocht dan de beweging van de sneeuw
Op de oogleden van het zijn.'
 
François Muir, een jonggestorven dichter uit het Brusselse lijkt pas na zijn dood, in 1997, de belangstelling te krijgen die hij al veel langer had verdiend. Geboren als Jean-François De Bodt (Ukkel, 1955) zou hij zich vanaf zijn twintigste bezighouden met muziek, plastische kunsten en literatuur. Eerst onder eigen naam met verhalen en romans, geschreven in poëtisch proza; na een passage bij het theater, steeds meer met poëzie, maar dan onder schuilnaam.
 
Galeriehouder en uitgever Didier Devillez zou zich een van de ferventste liefhebbers van het werk van Muir tonen en zowel plastisch werk tentoonstellen als literair werk publiceren; dat laatste ook na zijn overlijden, met een aantal belangrijke titels waaruit dichter-vertaler Bart Vonck een mooie keuze heeft gemaakt. Een bloemlezing van verzen uit bundels met intrigerende namen als De veronderstelling van de spiegel (1996), De verzoeking van het gezicht (1998), Het reisboek van de verduistering (1999), De verdwijningen (2000) en Grondgebieden ongeweten (2001), samen de zesdelige cyclus De dode van alle begin. Volgden later nog Het vasten van het dal (2014), De schande van het licht (2014) en een verzameling onuitgegeven gedichten Jij, de verdwaalde (2014).
 
Het zijn suggestieve en raadselachtige titels die kenmerkend zijn voor het eerder sobere maar tegelijk ook barok-beeldend taalgebruik dat zowel terughoudend:
 
'De stap
Die de grens
Uitspreekt.
 
Nieuw gefluister
Van de verdwaalde.'
 
als vrijpostig kan zijn:
 
'Verbrast,
De zwavel
Van de doorvaart.
 
De aanmaning,
Het oog
Dat de cirkels
Van de stem
Kent.'
 
Muirs gedichten huppelen van metafoor naar metafoor, zoals jonge meisjes die hinkelen, springerig en beweeglijk als water, waarvan ze alle kenmerken dragen, of ze nu opduiken in een rivier ('Nacht van de ogen, de ruisende rivier / Schaarse schelpen op eilanden vergaard'), op zee ('Het smalle pad van de getijden oproepen / In de bekentenis van de veroverde stilte.'), of in de oceaan ('Jij hijgt, vaart uit tegen de kudden, / Duikt op in het beitelen van de monding.'). Onvatbaar, onvoorspelbaar maar ook intrinsiek tegenstrijdig.
 
'Vale ondoorgrondelijkheden van de dag
- het licht, dat nergens
Kan rusten.
 
Ik loop de dijk op; het water, hier,
Herkent zich in geen enkel beeld.'
 
Dit gedicht uit Het reisboek van de verduistering geeft met weinig woorden weer hoe de dichter in de wereld staat: rusteloos zoekend ('Het zelf, / Een verre herinnering / Waar de ruimte / Rondwaart.'); altijd op doortocht ('Ik open mijn hand, ik betwist de dag zijn herkomst, / Terwijl een zwerm vlinders opvliegt, / En aan mijn doortocht voorafgaat.'); veelal dwalend ('Jij de verdwaalde, / Van het grote landschap, / Wat weet je? / Heb je geen weg gebaand door deze wateren? / In vergeten / Doe jij je werk.'); soms ook strevend naar een 'nakende' versmelting. (' De vinger op het graf leggen / En de boog van een ultieme verlichting doen rijpen.'). 'Doe liever / Je ogen dicht / Als het ochtendgloren / Oplost', klinkt het ergens. Een devies? Een oproep? Een waarschuwing? Of dat alles tegelijk?
 
De dichter Muir laat zich niet makkelijk vangen en de gedichten banen hun weg soms via hobbelige wegen. Ze beantwoorden vragen die niet worden gesteld, of stellen vragen die geen antwoord vereisen. Ze verkennen de wereld langs zijpaden en openen dan onverwachte vergezichten. Maar evengoed stoten ze bij hun tochten op barricades en wegafsluitingen die de reiziger doen opschrikken. Intrigerende poëzie die, samen met sterke oosterse accenten, ook een uitgesproken modernistisch karakter heeft.
 
Een vereniging van twee sferen tot een aparte en autonome constructie die je ook terugvindt in het hier opgenomen plastisch werk, waar vrij abstracte zwart-wit tekeningen in Chinese inkt raken aan meer concrete en kleurrijke waskrijtschetsen. Werelden die elkaar raken en in mekaar overgaan.
 
Pico bello uitgegeven, beter dan getrouw vertaald.

François Muir : Wachten op doortocht. Bloemlezing uit zijn poëzie en plastisch werk, Uitgeverij P, Leuven, 2019, 160 p. Gekozen, vertaald en van een nawoord voorzien door Bart Vonck. ISBN 9789492339690

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri