Dertien verhalen bevat het jongste boek van H.M. van den Brink. Het
gemeenschappelijke thema is vakantie, maar niet zoals dat onderwerp voorkomt in
de meeste andere vakantieverhalen. Hier diept Van den Brink leegte, eenzaamheid
en op scherp gestelde relaties tussen mensen onderling uit wanneer ze er even
tussenuit zijn. En hoewel de auteur aan de lezer vraagt geen verbanden te zien
tussen de teksten onderling, hangen de verhalen als draden vast aan hetzelfde
spinnenweb.
En dan gaat het niet over de
fijnzinnige stijl, het oog voor detail en de gedetailleerde beschrijvingen in
elk van de epistels – dat is immers een stijlkenmerk van Van den Brink, dat ook
al in romans zoals Dijk
zichtbaar is. Nee, het gaat eerder over de vervreemding die steeds weer
opduikt, het schuren tussen karakters en de onverwachte twist die de verhalen
kenmerkt. De uitwerking echter is steeds anders, en ook perspectief en
tijdsbeleving verschillen per verhaal. Nergens krijgt de lezer het idee dat hij
te maken heeft met een andere invulling van dezelfde blauwdruk, wel
integendeel.
Zo
gunt Van den Brink in het openingsverhaal een kijkje in het hoofd van de
vaderfiguur, voor wie de vakantie naar Frankrijk een verplicht nummertje is:
hij kan slechts worden geboeid door de boezem van de dame die patisserie
verkoopt aan de overkant van het plein. Ook zijn vrouw houdt zich aan wat er
van haar verwacht wordt op reis: de koffers in- en uitpakken. De tristesse
wordt slechts enigszins verlicht door de kinderen, die overal gillend
tussendoor lopen. De beschrijving van hun vakantiehuisje en bijbehorende
meubels zegt alles:
‘disparate erfenissen van
overleden tantes, aangevuld met de goedkoopste aanbieding van een
verzendwarenhuis of bouwmarkt. Een gebloemde sofa. Een slordig in elkaar
gezette kast, ieder schroefgat een wond in het fineer met een korst van
spaanplaatsplinters, aan de stang een regiment kleerhangers van allang niet
meer bestaande stomerijen’.
En zo gaat het maar
door. Geen enkel verhaal is van kabbelende aard. In ‘The Awkward Affair’ wordt
de hoofdpersoon, op bezoek in Londen om ongestoord te kunnen werken, verrast
door zijn zus die een Amerikaanse kennis op hem af stuurt in de verwachting dat
ze een liefdesrelatie met elkaar zullen aanknopen. Het water blijkt veel te
diep – nergens wordt duidelijk wat de ander van de ontwikkelingen vindt. Net zoals H.M. van den Brink houdt ook de verteller in 'The
Awkward Affair' ruim afstand van zijn figuren.
Meer beklemming zit in het titelverhaal, waarin een vader
met zijn twee kinderen in een all-inclusive hotel vakantie viert. De omgeving
wordt echter getroffen door een brand: ze zien vanuit het zwembad de
blusvliegtuigen overvliegen, de rode gloed reikt tot aan de kim. Er zit niets
anders op dat zich te onderwerpen aan het strakke schema van het vakantiepark.
De familie mag het domein immers niet meer verlaten en zit er als het ware
gevangen. Er rest hen niets dan op gezette tijden eten en drinken,
avondanimatie door clowns – die ook optreden als instructeur bij het aquajoggen
in de ochtend – enzovoort.
De verhalen van Van den Brink laten de lezer meer dan eens
achter in gespannen verwachting: wat betekent het gebrul aan het einde van ‘Een
pleister’? Hoe loopt het af tussen de echtelieden uit ‘Receptuur’, die samen
pinda-ijs met sneeuw en schuim van slakken en krabben gaan eten in een
exclusief restaurant?
Het ontbijtbuffet
is een gevarieerd menu geworden, secuur en met veel zin voor detail bereid.
Ondanks de nu en dan rauwe inhoud is ook deze Van den Brink een plezier qua
taal en thematiek.
H.M. van den Brink: Het ontbijtbuffet, Atlas/Contact, Amsterdam, 192 p.
ISBN 9789025452179. Distributie VBK België
deze pagina printen of opslaan