Poëzie

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2017

Dirk Christiaens (red.): Tien van NegenTien. Vlaamse poëzie uit de negentiende eeuw

door Dirk De Geest

Goede bedoelingen maken helaas nog geen goed boek. Dirk Christiaens – zelf dichter en voormalig maker van tal van kunstprogramma’s op de radio – is al geruime tijd gefascineerd door de vergeten dichters uit het rijke Vlaamse verleden. Dat heeft te maken een brede interesse in ons erfgoed, maar ook met het feit dat zijn vader, A.G. Christiaens, tijdens het interbellum zo’n gerespecteerde dichter was die vandaag helaas is vergeten. Ongetwijfeld heeft de zoon van jongsaf aan een stevig literair bad gekregen. Een aantal jaren geleden probeerde Dirk Christiaens al enkele dichters uit die interbellumgeneratie (onder wie René Verbeeck en Jozef de Belder) aan de vergetelheid te ontrukken door ze via kleine plaquettes opnieuw beschikbaar te maken.
 
Dit boek ligt in dezelfde lijn, maar het is duidelijk breder opgevat. Het presenteert tien negentiende-eeuwse dichters uit de Vlaamse literatuur via een kleine keuze uit hun werk. In die zin bundelt het in feite tien kleine bloemlezingen. De keuze voor die tien dichters wordt in feite niet verantwoord. De inleiding blijft beperkt tot een paar zinnen per figuur, met een paar biografische anekdotes. Dat is bijzonder jammer, want men kan moeilijk stellen dat de hier bij elkaar gebrachte figuren nog enige bekendheid genieten. Daarenboven krijgt het boek zo geen enkele historische omkadering. In feite moet de lezer het stellen met enkel de gedichten zonder toelichting.

Daardoor zijn ook de selectiecriteria bijzonder onduidelijk. Enkel mannen zijn geselecteerd, te beginnen met Karel Lodewijck Ledeganck en eindigend Victor dela Montagne. Daartussen zijn er Van Rijswijck, Nolet de Brauwere van Steeland, De Laet, Dodd, De Geyter, De Cort, Vuylsteke en Antheunis. Waarom bijvoorbeeld Van Duyse of Dautzenberg ontbreken, is niet duidelijk; misschien zijn er gegronde redenen, maar het zou evengoed om een willekeurige greep kunnen gaan. Ook de toch wel vreemde omissie van vrouwen wordt nergens verklaard. Misschien zit er helemaal geen project achter deze keuze en betreft het gewoon een lijstje van interessante dichters, maar zelfs dan was wat meer situering toch op zijn plaats geweest. 

Hetzelfde kan gezegd worden van de geselecteerde teksten. De keuze lijkt sterk ingegeven door persoonlijke overwegingen van de samensteller. Wat Christiaens heeft aangegrepen, schotelt hij hier zijn lezers voor, zonder veel plichtplegingen. Globaal heeft hij een voorkeur voor vlot leesbare verzen: anekdotisch en verhalend, maar ook niet vies van enige moralisering of beschouwing. Maatschappijkritische teksten komen ook aan bod. Langere, verhalende gedichten zoals ‘De drie zustersteden’ van Ledeganck (toch wel een monument in onze letteren) blijven buiten beschouwing. Op zich heb ik niets tegen zo’n persoonlijke keuze, wel integendeel, maar wie hier een literair-historisch verantwoorde bloemlezing verwacht is aan een fout adres. Dat het boek verschenen is bij een wetenschappelijke uitgever, maakt de zaak er niet helderder op overigens. (Die uitgever heeft overigens geprobeerd op het volume te sparen door soms kolommen te gebruiken en elders weer niet, en zelfs door de lettergrootte soms aan te passen.) Over kwesties van teksteditie en woordverklaring wil ik het niet hebben; die zijn er gewoonweg niet.
  
Kortom, dit is het boek van een amateur, maar wel van iemand die intens van poëzie houdt en ook andere lezers in die passie wil laten delen. Toch kan het onmogelijk een relevanter en representatiever overzicht als dat van Albert Westerlincks Poëtisch panorama – meer dan een halve eeuw oud, maar nog steeds belangwekkend – vervangen. Hopelijk is Tien van NegenTien dan ook een opstap voor lezers om zich aan het echte werk te wagen.
 
Dirk Christiaens (red.): Tien van NegenTien. Vlaamse poëzie uit de negentiende eeuw, Garant, Leuven 2017, 185 p. ISBN 9789044135046. Distributie: Maklu Uitgevers 

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri