Nature Writing

Tim Robinson: De Aran-eilanden

door Kris van Zeghbroeck

De Aran-eilanden -- een van de meest afgelegen stukjes Ierland -- hebben de voorbije eeuwen een magische en romantische aantrekkingskracht uitgeoefend op de buitenwereld. In een steeds evoluerende samenleving werd de eilandengroep beschouwd als een plaats waar de klok bleef stilstaan. De boeren en vissers vertegenwoordigden de essentie van de oude, authentieke Ierse levenswijze: de mens in voortdurende strijd met de vijandige maar adembenemend mooie omringende natuur.

Voor de Ierse nationalisten werden de Aran-eilanden synoniem voor het onbezoedelde hart van Ierland waar de oude taal, cultuur en spirituele waarden bewaard bleven. W.B. Yeats en vooral J.M. Synge vereeuwigden de eilanden in hun geschriften. Synge verbleef er regelmatig in de periode 1898-1901 om folklore en anekdotes te verzamelen die hij in zijn toneelstukken verwerkte. Een neerslag van die bezoeken vinden we in zijn boek De Aran-eilanden (1907).

Op bredere schaal kregen de eilanden mythische bekendheid dankzij Robert Flaherty's film 'Man of Aran' (1934 -- Grand Prix, Filmfestival Venetië). In het spoor van deze dramatische reconstructie komen elk jaar in de zomermaanden duizenden wandelaars naar de eilanden afgezakt. Tijdens de zomer van 1972 ging de kunstschilder Tim Robinson op vakantie naar de Aran-eilanden. Het werd liefde op het eerste gezicht en hij bleef er uiteindelijk zo'n 12 jaar plakken. In die periode exploreerde Robinson doorheen de seizoenen alle hoekjes en kantjes van het eiland, wat uiteindelijk resulteerde in het tweedelige werk Stones of Aran. Het eerste deel 'Pilgrimage' verscheen oorspronkelijk in 1986, deel twee 'Labyrinth' volgde in 1995.

Het is enkel het eerste deel dat hierr vertaald werd onder de titel De Aran-eilanden, niet te verwarren met Synge's gelijknamige boek. Centraal staat het hoofdeiland Arainn, waarvan niet enkel de flora en fauna, "maar ook de geologie, archeologie, sociologie en geschiedenis" aan bod komen. Robinson laat "no stone unturned" op een eiland dat voor het grootse gedeelte uit rotsen (gaande van kliffen tot keltische forten) bestaat, waarvan de oorspronkelijke overgeleverde namen soms verloren gegaan zijn. De rotsen boden de eilanders doorheen de eeuwen immers houvast en zijn een blijvend monument van hun aanwezigheid, ook al is hun traditie intussen ten dode opgeschreven.

Tim Robinson levert in de eerste plaats een literair werk af dat tot de betere reisliteratuur gerekend wordt. Hoewel het werk op zich kan worden gelezen, mag op termijn de vertaling van het tweede deel, Labyrinth, niet vergeten worden. Intussen bereidt Tim Robinson een fotoboek voor dat een visueel tegengewicht kan bieden voor zijn tweedelige, puur tekstuele tour de force.

Tim Robinson, De Aran-eilanden, Atlas Amsterdam, 2004, 382 p., € 24,9. ISBN 9045007339. Vert. van: Stones of Aran : pilgrimage door De Winter, Maxim

Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2004

deze pagina printen of opslaan