Vertaald proza

BOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2024

Meir Shalev: Vertel het niet aan je broer

door Ludo Abicht

‘Eerst lachte ze, daarna gaf ze me een uitbrander, en toen bleef ze staan, keek me in de ogen en zei: Ik vraag je één ding, Ita, vertel dit verhaal niet aan je broer.’
 
Dat staat er op bladzijde 251 van de 253, maar één bladzijde verder, letterlijk op het einde van de roman en twintig jaar later, herpakt ze zich:
 
‘Om je te zeggen dat het intussen ok is. Je kunt Boaz dat verhaal vertellen als je daar nog zin in hebt.’
 
‘Dit verhaal’, waarover Maja, de vrouw van Boaz het heeft, is de inhoud van deze roman. Boaz, die in Israël woont, heeft een broer Ithamar (‘Ita’) die in de VS woont en elk jaar zijn familie in Israël bezoekt. Ita is een bijzonder mooie man die overal (als sportinstructeur in het leger, op straat, in een bar) de aandacht trekt van vrouwen, een beetje zoals vroeger zijn vader, maar veel minder agressief en kwetsend. Tijdens dit laatste bezoek vertelt hij voor de eerste keer een avontuur (anderen, waaronder de lezers, zouden dit terecht een ‘one night stand’ noemen) met een onbekende vrouw die hem naar het zomerhuis van haar ouders meeneemt en verleidt. Of liever: ze verleiden elkaar als twee onbekenden die weten dat ze alleen die tijd en ruimte hebben om hun seksuele verlangens zo volledig en perfect mogelijk te bevredigen. Pas op het einde reveleert de vrouw dat ze ooit in het leger op hem verliefd is geworden en dus heel goed weet dat hij, die nu een schuilnaam gebruikt, denkt haar te manipuleren, terwijl eerder het omgekeerde het geval is.
 
Dit zou het onderwerp van een banaal stations- of laat ons zeggen luchthavenromannetje kunnen zijn, indien het niet beschreven werd door een meesterverteller als Meir Shalev (1948-2023) die reeds vroeger bewezen had dat hij zijn talent om zijn lezers of toehoorders te boeien nog altijd beheerst. Hij is begonnen als verteller van Bijbelse verhalen voor de jeugdprogramma’s van de televisie en heeft dat verdergezet in schitterende hertalingen van een reeks oorspronkelijk Bijbelse verhalen.
 
In deze roman vindt hij als het ware zijn eigen literaire genre uit, dat ik graag het ‘erotische realisme’ zou willen noemen: alles wat hij beschrijft, van de huid en de lippen tot de tenen en alles daartussen wordt op een zodanig liefdevolle manier aangeraakt of geëvoceerd dat je, nu ja, niet het gevoel krijgt een vulgaire voyeur te zijn, maar eerder een geprivilegieerd deelnemer aan een prachtig spel dat ons niet toevallig aan de mooiste verzen van het Bijbelse Hooglied doet denken, één van de weinige liefdesgedichten die zo sterk zijn dat ze de lichamelijke ervaring overstijgen en door sommige religieuze zielen zoals onze middeleeuwse begijntjes een mystieke dimensie gekregen hebben.
 
En toch raak je als lezer van deze roman nooit het gevoel kwijt dat dit zo nooit kan blijven duren, net als Ita en zijn geliefde nooit het beloofde fantastische ontbijt zullen proeven dat vanaf het begin als een bijna orgastische climax wordt voorgespiegeld. Dit ontbijt komt er niet en de geliefden gaan allebei huns weegs, maar het verhaal dat Ita inderdaad pas twintig jaar later aan zijn broer kan en mag vertellen is zo sterk dat Maja, de vrouw van zijn broer, op dat moment vreest dat haar man het verkeerd zou kunnen interpreteren als een indirecte liefdesverklaring aan haar. En ze had niet helemaal ongelijk, want als aandachtig lezer van dit volslagen fictieve verhaal zou het me niet verwonderd hebben, indien de plot zich in die richting ontwikkeld had.
 
Mag ik als uitsmijter (het woord past hier perfect) nog even de definitie van de liefde citeren, zoals de geliefde het uitdrukt?
 
‘En weet je wat? Ik geef je het best gelukte, want als je twee spiegeleieren maakt, lukt het ene altijd beter dan het andere, en dat aan iemand anders geven – dat is liefde.’
 
Meir Shalev: Vertel het niet aan je broer, Ambo/Anthos, Amsterdam 2024, 255 p. ISBN 9789026364808. Vertaling van Al tesapeer leächiecha door Ruben Verhasselt. Distributie VBK België  


deze pagina printen of opslaan